4-mavzu: osiyo mamlakatlarida ta’lim-tarbiya jarayonining o‘ziga xos xususiyatlari va ularning qiyosiy tahlili. Xitoy

Ustoz - buyuk siymo. Xitoyda ming yillar davomida shakllanib, bugungi kunga kelib o’z ahamiyatini yo’qotmagan go’zal an’analardan biri ustozni ulug’lashdir. Deyarli barcha Sharq xalqlarida bo’lgani kabi bilim beruvchi har qanday odam ustoz sifatida qadrlanadi. Buyuk Konfutsiy ta’limoti asoslari mujassamlashgan bugungi Xitoy ta’lim tizimida o’qituvchiga bo’lgan e’tibor alohida o’rin tutadi. Xitoy hukumati 1985 yili 10 sentabr kuni “O’qituvchilar kuni”ni umumxalq bayrami sifatida nishonlashni e’lon qildi, 1993 yili esa, mamlakatda «Xitoy Xalq Respublikasining o’qituvchilar to’g’risida»gi qonuni qabul qilindi. Mazkur qonun o’qituvchilarning huquq va majburiyatlari, ularga to’lanadigan oylik maosh, maqomi, toifalari, o’qituvchini tayyorlash jarayoni, ish faoliyatida rag’batlantirish shartlari, huquqiy mas’uliyatini belgilab beradi. 1998 yili Xitoy xukumati oliy o’quv yurtlariga «Yosh olimlami rag’batlantirish» rejasini taklif etdi. Mazkur rejaga ko’ra mamlakatdagi va xorijdagi yosh olimlami Xitoy oliy o’quv yurtlarini rivojlantirish, ularning moddiy va ma’naviy salohiyatini oshirish ko’zda tutilgan edi. Bugunga kelib 200 nafar turli mamlakatlardan kelgan olimlar Xitoyda professor invoniga ega bo’lishgan.
Hukumat shuningdek, o’qituvchilarning ijtimoiy mavqe’ni ko’tarish orqali ta’lim sohasini yanada rivojlantirish, ta’lim sifatini oshirishga erishmoqda. «O’qituvchilar to’g’risida»gi qonunda aytilishicha «o’qituvchilarning o’rtacha ish haqi davlat xizmatchilarining o’rtacha ish haqidan kam bo’lmasligi va doimo o’sib bormog’i kerak». Shuningdek, o’qituvchilarning turmush farovonligini ko’tarish maqsadida esa, Xitoy hukumati 1994 yildan bugungi kunga qadar davlat byudjetidan 10 milliarddan ko’proq AQSh dollarini o’qituvchilarga uy-joy qurilishi uchun sarfladi.


NAZORAT UCHUN SAVOLLAR.
1.Xitoyda maktab ta’lim tizimi haida qanday malumotga egasiz.
2.O’rta va kasbiy ta’limga yaratilgan imkoniyatlar qanday.
3.Oliy ta’lim tizimi.
4.Xitoyda ta’lim tizimini boshqarish masalalari qanday tashkil etilgan.