4-мавзу нуклеин кислоталар ҳужайра ҳаётида алоҳида аҳамиятга молик бўлган компонентдир

Дезоксирибонуклеин кислоталар панкреатик без ва ичак шилимшик пардасининг ДНК лари ди- ва тринуклеотидларга ҳамда турли полимерланиш даражасида
бўлган олигонуклеотидларга парчаланадилар. Уларнинг кейинчалик мононуклеотид
ва нуклеозидларгача гидролизланиши фосфатазалар иштирокида бўлади. Юкорида кўрсатилган икки нуклеополимеразалардан ташқари, ичак шилимшик
пардасида ва, шунингдек, илон заҳарида нуклеин кислоталарнинг ҳар иккала
типида ҳам 3 углерод билан фосфат кислотанинг кислород атоми орасидаги
алоқани узадиган носпецифик фосфодиэстераза ферменти ҳам бор.
Шундай қилиб, ошқозон-ичак йўлидаги бир қатор ферментлар овқатдаги
нуклеин кислоталарни нуклеотид ва нуклеозид даражасигача парчалайди. Бу
содда маҳсулотлар сўнгра қонга сўрилиб, ҳужайраларга етказилади ва уларнинг
бир қисми нуклеин кислоталар синтези учун сарфланади. Нуклеотидлар нуклеин
кислоталар синтезида иштирок этиш билан бирга организмдаги жуда кўп бошқа
метаболик жараёнларда ҳам қатнашадилар. Нуклеотидлар, нуклеозидлар, пурин
ва ҳамда пиримидин асослари, рибоза ва дезоксирибозалар парчаланади, янгидан
синтезланиб, бир-бирига ўтади. Бу ўзгаришлар турли ферментлар таъсирида бир
қатор оралиқ босқичлар орқали содир бўлади.
Нуклеотид ва нуклеозидларнинг тўқималарда парчаланиши. Нуклеотидларнинг фосфат группаси ингичка ичак фосфатазаси каби, носпецифик фосфатазалардан ташқари, махсус нуклеотидазалар, масалан, мускул ва нерв тўқималаридаги 5- нуклеотидаза, униб чиқаётган арпадаги 3- нуклеотидаза таъсирида ҳам
гидролизланади. Бунинг натижасида нук^еозидлар ҳосил бўлади. Нуклеозидлар
сўнгра пурин ёки пиримидин асослари ҳамда углевод молекуласига парчаланади.
Бу реакция гидролитик эмас, балки, асосан, фосфорилитик йўл билан боради: