4-mavzu nuklein kislotalar hujayra hayotida alohida ahamiyatga molik bo‘lgan komponentdir

β- aminoizomoy kislota siydik bilan ajratiladi, r- alanin esa organizmda
boshqa o‘zgarishlarga uchrashi mumkin. Nuklein kislotalar degradatsiyasini
mononukleotidlardan boshlab sxema tarzida quyidagicha tasvirlash mumkin:
Nukleotid- nukleozid- azot asosi
Adenilat kislota->-adenozin-^adenin
Inozinat kislota—►inozin—gipoksantin
Ksantozinat kislota—ksantozin—ksantin—Urat kislota
Guanilat kislota->-guanozii-^guanin-^allantoin
Nukleotidlar biosintezi. Nukleotidlar sintezi uchun lozim bo‘lgan uglevod
riboza va dezoksiriboza, purin va pirimidin asoslarining faqat bir qismigina
tashqaridan qabul qilingan nuklein kislota komponentlaridan kelib chiqadi.
Ularning asosiy qismi organizmda yangidan sintezlanishi kerak.
Pentozalar bnosnntezi. Pentozalar organizmda ikki yo‘l bilan: biri
glyukozaning geksozomonofosfat orqali alternativ parchalanishi, ikkinchisi 3 va
2 uglerodli komponentlarning kondensatsiyasi yo‘li bilan sintezlanishi mumkin.
Glyukozaning geksozomonofosfat tarmog‘i bo‘yicha oksidlanishida hosil bo‘lgan
ribozo-5-fosfat quyidagi yo‘l bilan nuklein kislota tarkibiga kiradi:
Riboza-5-fosfat -►ribozo-1-fosfat -►riboza nukleozid -►ribonuklein kislota
3 va 2-uglerodli komponentlarning kondensatsiyasidan dezoksiriboza kelib
chiqishi mumkin. Dezoksiribozofosfat aldolaza fermenti katalizlaydigan bu
kondensatsiya reaksiyasining substrati glitserataldegid hisoblanadi. Hayvon
to‘qimalari va mikroorganizmdan olingan bu ferment shu ikki birikmadan
dezoksiriboza sintezini ta’min etsa ham atsetaldegid uning aniq substrati
ekanligi tasdiqlanmagan;

Tabiatda atsetaldegid qandaydir birikmaga ulangan bo‘lishi ehtimol.
Dezoksiriboza hosil bo‘lgach, u yuqorida keltirilgan yo‘l bilan dezoksiribonukleozid va DNK molekulasiga kiradi.