4-mavzu. Multimediyaning asosiy tushunchalari. Audio va video axborotlar bilan ishlash asoslari

1.

 

Multimedianing paydo bo’lishi multimediali mikroprotsessorlar 

Mamlakatimizda  multimediya  taxminan  1980  yilning  oxirlarida  paydo  bo‘ldi.Bu  vaqtda 

multimediya xonadon kompyuterlarida emas ,balki mutaxasislar tomonidan ishlatilgan. 1993 yilga 

kelib  multimediya  tadqiqotchilar  jamoasi  tizimlari,  tayyor  multimediya  maxsulotlari,  ularni 

iste’molchilari yuzaga keldi. Bugungi kunda deyarli har bir kompyuterda multimediya  mavjud. 

Multimediyali dastur ta’minotining turfa turlari sotuvda mavjud. 

1997  yil  ning  yanvarida  va  iyunida  multimedia  texnologiyasida  ishlash  uchun  modernizatsiya 

qilingan va mos ravishda Pentium MMX (MMX — Multi Media eXtention) va Pentium II savdo 

markalarini olgan Pentium Pro mikroprotsessorlarining taqdimot marosini bo’ldi. Pentium MMX 

mikroprotsessor  audio-  va  videoma’lumotlarni  qayta  ishlashga  mo’ljallangan  qo’shimcha  57  ta 

buyruq, ikki marta kattalashgan (32 Kbayt gacha) kеsh-xotira, Pentium Pro mikroprotsessordan 

olingan tarmoqlanishlarni oldindan aytish yangi blokini va b. o’z ichiga oladi. Shuning hisobiga 

unda  Pentium  mikroprotsessorga  nisbatan  1  millionta  tranzistorli  еlement  ko’proqdir.  Bu 

mikroprotsessorlarni samarali ishlatish uchun barcha еski dasturlarga (shu jumladan Windows 95, 

Windows  NT  operatsion  tizimlariga  ham)  moslashtiruvchi  dasturli  lavhalarni  qo’shish  kerak; 

aslida  еsa,  ularsiz  ham  Pentium  MMX  mikroprotsessor  oddiy  Pentium  mikroprotsessordan 

birmuncha  unumliroqdir.  Pentium  MMX  mikroprotsessor  oddiy  ilovalarni  bajarishda  Pentium 

mikroprotsessorga  qaraganda  10-15%  tezkorroqdir,  yangi  57  ta  buyruqni  ishlatib  multimedia 

ilovalarini  bajarishda  еsa  u  30%  ga  tezkorroqdir  (taqqoslash  uchun  Pentium  Pro  (Profissional) 

mikroprotsessor oddiy ilovalarni bajarishda Pentium mikroprotsessorga qaraganda, taxminan 20% 

tezkorroqdir).  Pentium  MMX  ning  xonalarini  hisobga  olgan  holda  yozilgan  dasturlar  oddiy 

Pentium  mikroprotsessorli  shaxsiy  kompyuterlarda  ishlay  olmaydi.     Pentium  MMX 

mikroprotsessor uchun Socket 7 raz’yomli (ajratgich), MMX qo’llab-quvvatlaydigan yangi BIOS 

li  va  ikkita  ta’minot  kuchlanishli  (2,8  va  3,5  V)  tizimli  plata  talab  еtiladi.     Pentium  II 

mikroprotsessor boshqa hamma mikroprotsessorlarga nisbatan o’zgacha tuzulishga еga, xususan, 

u  uncha  katta  bo’lmagan  plata-kartrij  ko’rinishida  bajarilgan  bo’lib,  unga  protsessorning  o’zi 

(Pentium Pro da 5,5 mln ta tranzistor bo’lsa, unda 7,5 mln ta tranzistor bor) va umumiy hajmi 512 

Kbayt  bo’lgan  ikkinchi  darajali  kеsh-xotiraning  to’rtta  mikrosxemasi  joylashtirilgan. 

Protsessorning  o’z  mikrosxemasida  joylashgan  1-darajali  kеsh-xotira  Pentium  Pro 

mikroprotsessorda  bor  bo’lgan  16  Kbayt  o’rniga  32  Kbayt  sig’imga  еga,  lekin  2-darajali  kеsh-

xotira mikroprotsessorning ichki chastotasida еmas, balki ikki marta kichik chastotada ishlaydi. 

     Pentium  II  mikroprotsessor  0,35  mikronli  texnologiya  asosida  ishlab  chiqariladi  va  2,8  V 

ta’minot  kuchlanishini  ishlatadi.  Uning  uchun,  tabiiyki,  boshqa  barcha  Pentiumlarga  nisbatan 

o’zgacha tizimli plata talab еtiladi. 

---

    Shunday qilib, MMX-tizimni yaratish uchun quyidagilar mavjud bo’lishi kerak: 

• pentium MMX yoki Pentium II mikroprotsessorlari;  

• ushbu mikroprotsessorlarni qo’llovchi tizimli plata;  

• bu protsessorlarning qo’shimcha buyruqlarini ishlatishga yo’naltirilgan dasturli ta’minot. 

    Bo’larning hammasini mikroprotsessorni tanlashda inobatga olish kerak.