4-mavzu. Matn va uning turlari. Mikro matn va makro matn. Reja

E'tibor bering:
Takrorlar gap oxirida qollanilishi ham mumkin.
Angladimki, olamda
Yurt tanho, Vatan tanho
Band etgan xayolimni
Tengsiz shu chaman tanho,
Nokaslar emas yo’q- yo’q,
Onajonim, she yriyat,
Topgan toj-taxtim mening,
Jonajonim she’riyat, (A, Oripov)
mashq
Quyida berilgan parchadan mikromatimi bogiovchi vositalarni toping
Mastura! Uning qollariday mayin, iliq, mehribon qoilar bormi olamda? Uning barmoqlariday nozik, kishining boshini silaganda qalbini nurga to'ldirib, dilini ravshan qiladigan barmoqlar bormikin dunyoda?
Odatda opa-singil, aka-ukalar uncha inoq bolavermaydilar, biroq Mashrab esini taniydiki, quloglda Masturaning mehribon, muloyim ovozi yangraydi.
Ilgari, Mastura turmushga chiqmasdan burun, Gulsum opa yoki A'zam akaning taz`yiqi olgan mahallarda yoki biror gunoh qilib qo'yib kaltak yeyish xavfi tug`ilgan paytlarda, Mastura bilan Mashrab birga bekinishar, g'azab va kaltakni birga baham ko'rishardi.
Masturaning sevgisi, chidami, hijron doglari uning o'ziday рок, chiroyli, samimiy, ehtimol, shuning uchundir, Mashrab vafosizlik to'g'risidagi kitoblarni o'qisa, yo erkaklar og'zidan xotin-qizlar haqida shaloq gaplar eshitsa, esiga hamisha Mastura tushadi-yu, butun vujudi isyon ko'taradi, bunday gaplarning birontasiga ishonmaydi. (O.Yoqubov)
mashq . Quyidagi matnni o'qing. Matn qismlarini boglovchi vositalarni ayting.
Afandining yoshligidan birga o'sgan bir do'sti bor edi. Yillar olib, u katta mansabga mindi. Afandi uni lavozimi bilan tabriklash uchun idorasiga kirib bordi. Do'sti Afandi bilan ko'rishish o'rniga:
.- Sen kimsan, nima ish bilan kelding? -deb do'q urdi
- Meni tanimaysanmi, yoshlikdan birga yong'oq o'ynab o'sgan do`sting bolaman. Seni ko'r bo'libdi, deb eshitib, ko'ngil so'ragani keluvdim, - dedi Afandi. (Gazetadan)
mashq . Matndagi so`zlarni bir-biriga bogiovchi vositalarai toping va ularga izoh bering.
Adolat va haqqoniyatni o'zingga rahbar qilib ol, hech kimga zarar yetkazma.
Har vaqt mo'tadil holda ish yurit, haddan ortiqchalikdan saqlan. Haqsiz, lekin o'zingga loyiq ko'rib birovdan intiqom olishga jur'at qilma.
Kir, lfloslikdan hazar qil, vujuding, libosing va uy-joyingning toza, pokizaligiga diqqat qil.
Mayda-ehuyda va istaganingcha bo'lmay qolgan ishlardan xafalanib, salomatligingni buzma, qalbingning huzur-rohatini ko'zla.
Adabli, sharm-xayoli, nomusli bo'l. Bu go'zal xislatlardan ajralma.
O'zingni kamtar tut, tavoze' sharaf va izzat bosqichi ekanini unutma.
Sabrli, muloyim, ochiq yuz, shirin so'zli bo'l. Hech kimga qo'pol muomala qilma.
Xulosa: yuqorida zikr etilgan fazilatlar bilan o'zingni orasta qilsang, xalqning muhabbatini o'zingga jalb etasan, hamma senga hurmat nazari bilan qaraydi.
O'ylang: Tilimizda matnning ahamiyati qanday? Tayanch tushunchalar: matn, mikromatn, makromatn, takror, bog'lovchi vositalar.
Quyidagi maqolning ma'nosini izohlang. Shu maqol asosida mikromatn tuzing.
Har bir so’zni bilib ayt, Ко’pga ma’qui qilib ayt.


Mustaqil ta’lim


Texnikaning dolzarb masalalariga bag`ishlangan ilmiy maqola ustida ishlash. Maqoladagi sohaga oid atamalar va kalit so`zlar tahlili