4-мавзу: ИҚтисодий масаларни математик моделлаштириш

Чегаравий шартлар тизими:

• 1. Ишлаб чиқариш корхоналардан ташилиши керак бўлган маҳсулотлар (юклар) ҳажми корхонанинг қувватларидан ошиб кетмасин:

2. Истеъмолчиларнинг маҳсулотларга

• 2. Истеъмолчиларнинг маҳсулотларга
• (юкларга) бўлган талаблари тўлиқ
• қондирилсин:

3.Ўзгарувчиларнинг манфий бўлмаслик шарти

• 3.Ўзгарувчиларнинг манфий бўлмаслик шарти
• Агар таъминотчиларни умумий қуввати истеъмолчиларни умумий талабига тенг бўлса 1) ва 2) шартлар катъий тенглик кўринишида берилади ва ёпиқ транспорт масаласи ҳосил бўлади.

• X i  0

Қисқача хулосалар.

• Қисқача хулосалар.
• Моделлаштиришни табиат, жамият ва инсон ривожланишининг барча тизимларида қўллаш мумкин. Иқтисодий жараёнлар ва кўрсаткичларни моделлаштиришда турли хил усуллардан фойдаланилади. Барча моделлар моддий моделлар ва идеал моделларга бўлинади. Иқтисодиётда энг кенг қўлланиладиган моделлардан бири - бу иқтисодий-математик моделлардир. Иқтисодий-математик моделлар функционал ва структурали бўлиши мумкин. Ўрганилаётган даврга қараб моделлар статик ва динамик моделларга бўлинади. Бундан ташқари моделлар чизиқли ва чизиқсиз, детерминацион ва стохастик турларга бўлинади. Статик моделларда иқтисодий жараёнлар ва кўрсаткичларнинг
• маълум бир вақтдаги ҳолати ўрганилади.

Динамик моделларда эса иқтисодий кўрсаткчиларнинг вақт давомида қандай ўзгариши кузатилади ва уларга қайси омиллар

• Динамик моделларда эса иқтисодий кўрсаткчиларнинг вақт давомида қандай ўзгариши кузатилади ва уларга қайси омиллар
• таъсир этиши ўрганилади. Танланган мақсадга қараб моделлар оптималлаштириладиган ва оптималлаштирилмайдиган моделларга ажратилади. Моделлаштириш - такрорланувчи (циклик) жараёндир. Бу шуни билдирадики, биринчи циклдан сўнг иккинчиси, учинчиси ва ҳоказо келади. Бунда текширилаётган объект ҳақидаги билимлар кенгаяди ва тобора аниқроқ бўлади, бошланғич модел эса такомиллаша боради. Объектни ҳам ўрганиш натижасида пайдо бўлган камчилик ва модел қуришдаги хатолар биринчи циклдан сўнг аниқланиб, кейинги циклларда тузатилиши мумкин. Демак, моделлаштириш услубиётида ўз-ўзини ривожлантириш асослари мавжуд.