4-мавзу. Иш қобилиятини таъминлаш стратегиялари ва тактикалари иш қобилиятини таъминлаш стратегиялари Стратегия турлари

2. ИШ ҚОБИЛИЯТИНИ САҚЛАШ ВА ТАЪМИНЛАШ ТАКТИКАЛАРИ
Автомобилларга техник хизмат кўрсатишда, бошқа кўп буюмлар қатори, профилактика ишлари икки тактика асосида, яъни автомобил, агрегат, тизимни меъёрий техник ҳолатгача етказиб, ишлаш давомийлиги бўйича (I - I) ва техник ҳолат бўйича (I -2) олиб борилади.


2.1. ИШ ДАВОМИЙЛИГИ БЎЙИЧА ТЕХНИК ХИЗМАТ КЎРСАТИШ
Ишлаш давомийлиги бўйича техник хизмат кўрсатилганда (I-I), тайинланган ишлаш давомийлиги 1_ТХК (ТХК даврийлиги) эришилиши билан барча буюмларга профилактик ишларнинг белгиланган (регламентли) ҳажми бажарилади (мой алмаштириш, тормоз механизмларини ростлаш ва бошқалар). Материалларнинг сифати ва техник ҳолат параметрлари эса номинал ёки унга яқин қийматга етказилади. Бу тактика қўллашда содда бўлиб, буюм ишлаш қобилиятини R=l-F эҳтимоллик билан кафолатлайди (11-расм). Унинг камчилиги шундан иборатки, техник ҳолат кўрсаткичларининг муқаррар вариациялари шароитларида (8-расм) буюмларнинг каттагина қисми тайинланган ТХК даврийлигидан ўтиб кетади ва бузилишгача бўлган салоҳиятли ишлаш давомийлигига эга бўлади (ресурс захираси), бунинг оқибатида мазкур буюмлар (ёки ҳодисалар) учун l_ТХК даврийлик билан техник хизмат кўрсатиш вактидан илгари ў
тказилган ҳисобланиб, қўшимча сарф-харажатларни юзага келтиради (13-расм).


2.2. ҲОЛАТ БЎЙИЧА ТЕХНИК ХИЗМАТ КЎРСАТИШ
Ҳолатни ҳисобга олиб ва иқтисодий фикр-мулоҳазаларга кўра бу буюмларга ҳамроҳ масалан, бир ТХК оралатиб (2l_ТХК) техник хизмат кўрсатиш мақсадга мувофиқ; бўлар эди. Лекин бунинг учун ҳамма бюмларнинг техник ҳолатини ҳар бир ТХКда текшириш (ҳолат бўйича хизмат кўрсатиш — 1-2) ва уларни икки гуруҳга бўлиш керак (13-расм).
Биринчи гуруҳ навбатдаги текширувлараро оралиққа (l_ТХК дан 2l_ТХК гача);2l_ТХК>х>l_ТХК ва бир бузилишга тўғри келадиган салоҳиятли ишлаш давомийлигига эга. Бу буюмлар (R₁ эҳтимоллик билан) фақат назоратни (профилактик операциянинг назорат қисми) эмас, балки маҳкамлаш, ростлаш, мойлаш, электр техник ва бошқа ишларни ҳам бажаришни талаб этади.
Бу ишлар техник ҳолат параметрларининг номинал ёки унга яқин қийматини тиклашни таъминлайди (профилактик амалнинг ижро этиш қисми).
Агар бундай иш қилинмаса, мазкур буюмлар гуруҳи Rj эҳтимоллик б план l_txk-: h-гхк ишлаш давомийлиги оралигада ишдан чикали.
Буюмларнинг иккинчи гуруҳи R₂ эҳтимоллик билан бир бузилишга тўғри келадиган салоҳиятли ишлаш давомийлигига эга (х>2l_ТХК), яъни улар навбатдаги ТХК гача бузилишларсиз ишлай олади. Шунинг учун улар бўйича техник ҳолат назорати (диагностика) билан чекланиб, ижро этиш қисмини кейинги ТХКгача (2l_ТХК) қолдирган маъқул.
Бу диагностик тактиканинг-ҳолат буйича техник хизмат кўрсатишнинг афзаллиги-муайян буюмларнинг амалдаги техник ҳолат ўзгариши вариациясини ҳисобга олган ҳолда салоҳият ресурсидан тўлиқ фойдаланишдир.
Мазкур тактиканинг камчиликлари, тўғрироғи, содир бўлиш шарт-шароитлари ҳар бир ТХКда барча буюмларнинг техник ҳолатини пухта ва қимматга тушадиган назорат ўтказиш зарурати билан боғлиқ; ундан мақсад - буюмларни тсзлик билан меъёрий ҳолатга келтиришни талаб қилувчи гуруҳга ва навбатдаги ТХКгача бузилишсиз ишлай оладиган гуруҳга бўлишдир.
Шундай қилиб, биринчи, иккинчи ва учинчи тур техник ҳолат ўзгаршиининг қонуниятларини билиб:
биринчидан, ташишларни бажариш имконини берадиган автомобилнинг ишга қобилиятли ҳолатда бўлиши эҳпимоллигини миқдорий баҳолаш;
иккинчидан, сақлаш (I) ва иш қобилиятини тиклаш (II) стратегияларини танлаш ва улардан самарали фойдаланиш;
учинчидан, иш қобилиятини ишлаш давомийлиги бўйича таъминлаш (I- 1), техник ҳолат бўйича таъминлаш (1-2) тактикалари ва уларнинг комбинацияларини асослаш ва қўллаш;
тўртинчидац, иш қобилияти бўйича олинган маълумотлардан меъёрлар, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш технологиялари ва ташкил этиш усулларини ишлаб чиқишда фойдаланиш мумкин.