4-мавзу. Иш қобилиятини таъминлаш стратегиялари ва тактикалари иш қобилиятини таъминлаш стратегиялари Стратегия турлари

4. ТИКЛАНАДИГАН ВА ТАЪМИРЛАНАДИГАН БУЮМЛАР
Буюм чегаравий ҳолатга етганида унинг конструкциясини тиклаш мумкин бўлса, «тикланадиган буюм» деб аталади. Мисоллар: автомобил, агрегат, тизим, қатор деталлар. Тикланадиган буюмнинг тўлиқ ресурси бузилишларга тўғри келадиган ишлаш давомийлигидан анча юдоридир.
Буюмни ўз конструкцияси бўйича тиклаш мумкин бўлмаса (лампалар, тасмалар, қистирмалар, устқуймалар, симлар, шамлар ва бошқалар), уни «тикланмайдиган буюм» деб аталади. Бундай буюмларда бузилишгача бўлган ишлаш давомийлиги ва тўлиқ ресурс бир-бирига мос келади.
Агар муайян иқтисодий ва техник шароитларда (ресурслар, янги ва таъмирланган буюмларнинг нархи ва бошқалар) буюмни таъмирлаш мақсадга мувофиқ бўлса, уни «таъмирланадиган», акс холда - «таъмирланмайдиган» буюм деб аталади.
Профилактика ёрдамида бузилиш ва носозликлар юзага келишини бутунлай йўқотиш мумкин эмас, чунки улар кўп сонли, айрим ҳолларда ноаниқ омиллар таъсирида содир бўлади. Бир бузилиш ёки носозликка тўғри келадиган ишлаш давомийлиги тасодифий сон бўлиб, унинг пастки қиймати амалда нўлга яқинлашади.
Шунинг учун амалда реал деб, III стратегия қабул қилинади; бу стратегия сақлаб туриш I стратегияси (ТХК) ва ишлаш қобилиятини тиклаш II стратегияси (Т) нинг ўзаро уйғун (комбинация) бирикмасидир (5-жадвал).
Бу уйғунлашув техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш тизимининг асосини ташкил этади, шу билан бирга ТХК ва Т «туташ идишлар» кўринишида намоён бўлади. Хизмат кўрсатиш қанчалик самарали бўлса (оптимал даврийлик ва профилактик ишларининг таркиби), узилиш ва носозликлар шунчалик кам содир бўлади ва таъмирлашнинг сарф- харажатлари кам бўлади.
Шунинг учун техник эксплуатация самарадорлпги кўрсаткичларидан бири, унинг мақсадли функцияси (u) бўлиб, ТХК (C_I) ва Т (С_II) га кетадиган умумий сарф - харажатлар бошқа шароитларни қониқтирган ҳолда минимал бўлиши керак:




Булардан қатор амалий хулосалар чиқариш мумкин.
Биринчидан, техник хизмат кўрсатишнинг мазмунини ўзгартириб (ишлар таркиби, даврийлик), техник эксплуатациянинг мақсад функциясига (U_Σ) таъсир ўтказиш, яъни уни бошқариш мумкин.
Иккинчидан, техник хизмат кўрсатишнинг таъмирлашга кўрсатадиган тўғридан-тўғри таъсири ўз-ўзидан кўриниб турибди.
Учинчидан, техник хизмат кўрсатиш сифатининг кўрсаткичларидан бири бўлиб частота (такрорланиш), таъмирлаш ишларининг мазмуни ва ҳажми ҳисобланади (бошқа тенг шароитларда - автомобил конструкцияси, эксплуатация шароитлари ва бошқалар).