4-mavzu. Iqtisodiy xavfsizlikni ta`minlash mexanizmi

Iqtisodiy xavfsizlikni ta`minlashda davlatning tartibga soluvchilik

vazifalari

Bozor munosabatlari sharoitida davlat iqtisodiyotga aralashib, bozor mexanizmining amal qilishiga ko`maklashadi va aholini uning salbiy oqibatlaridan himoyalash chora-tadbirlarini ko`radi. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishdan ko`zlangan asosiy maqsad bozor munosabatlarini muayyan va ma`lum yo`nalishda rivojlantirib, iqtisodiy tanglik, tahdid va xavf-xatardan himoyalash hamda aholi turmush darajasining pasayib ketishiga yo`l qo`ymaslikdan iboratdir.

Davlatning iqtisodiy xavfsizlikni ta`minlash bo`yicha faoliyati quyidagilarni o`z ichiga oladi:

• 
  mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy tizimi va davlatning barqarorligiga xavf tug’diruvchi omillarni aniqlash va monitoring qilish;
  
• 
  ushbu omillarning zararli, salbiy ta`siriga barham berish yoki yumshatishga qaratilgan iqtisodiy siyosatni shakllantirish va institutsional o`zgarishlarni amalga oshirish.
  

Iqtisodiy xavfsizlikni ta`minlashda davlat xarbiy-sanoat bazasini mustahkamlash va uning barqarorligini oshirishda turli usullardan foydalanadi:

• 
  ishlab chiqarishni oqilona joylashtirish;
  
• 
  strategik xom ashyo resurslari va kamyob vositalar zahirasini yaratish;
  
• 
  bir-birini o`rnini bosuvchi va to`ldiruvchi ishlab chiqarishlarni tashkil etish;
  
• 
  er osti inshootlari va omborlarni qurish;
  
• 
  ishlab chiqarishni boshqarishning ishonchli tizim va manzillarini rivojlantirish va h.k.
  

Iqtisodiy xavfsizlikni ta`minlash ichki mexanizmining amal qilish samaradorligi quyidagilar bilan tavsiflanadi:

• 
  milliy iqtisodiyotning kengaytirilgan takror ishlab chiqarishga qodirligi;
  
• 
  mamlakat ichida mahsulotlar asosiy turlarining ishlab chiqarilishiga erishilganligi;
  
• 
  strategik resurslar ustidan davlat nazoratining o`rnatilganligi;
  
• 
  moliyaviy-bank tizimining barqarorligi;
  
• 
  ilmiy va innovatsion salohiyatning qo`llab-quvvatlanishi;
  
• 
  mamlakat iqtisodiy yaxlitligining saqlanishi;
  
• 
  bozor iqtisodiyotining normal amal qilishi uchun zarur va maqbul darajada davlat tomonidan ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarning tartibga solinishi.
  

Mamlakat iqtisodiy xavfsizligini ta`minlashning tashqi iqtisodiy mexanizmini amalga oshirishning asosiy yo`nalishlari quyidagilardan iborat:

• 
  xorijiy mamlakatlar bilan iqtisodiy hamkorlik aloqalari va integratsiyalashuvini rivojlantirish;
  
• 
  mamlakat ichida ishlab chiqarilgan mahsulotlarning jahon bozorlarida raqobatbardoshliligini o`stirish.
  

¹Ekonomicheskaya bezopasnost’ xozyaystvennix sistem. Uchebnik.-M.: Izd- vo RAGS, 201.-s.96
¹ Davlat strategiyasi va iqtisodiy siyosatning mohiyati, mezonlari klassifikatsiyasi nafaqat ijtimoiy- iqtisodiy taraqqiyotni, shu bilan birga uning xavfsizligini ham ta`minlashi lozim. Qarang: Veduta E.N.
Strategiya i ekonomicheskaya politika gosudarstva.-M.: Akad. Proekt, 2004. s.11-23.

2.