4-Mavzu: Bevosita soliqlarning hisobi va hisoboti. Reja. Foyda solig‘ini hisobi va hisoboti

Moddiy naf tarzidagi daromadlar –
1) yuridik shaxs tomonidan jismoniy shaxs manfaatlarini ko‘zlab, tovarlar (ishlar, xizmatlar) haqini, mulkiy huquqlarni to‘lash, shu jumladan:
jismoniy shaxslarning bolalarini maktabgacha ta’lim muassasalarida o‘qitish, tarbiyalash;
kommunal xizmatlar, xodimlarga byerilgan uy-joy haqini, uy-joydan foydalanish xarajatlari haqini, yotoqxonadagi joylar haqini yoki ularning o‘rnini qoplash qiymatini to‘lash;
sanatoriy-kurortlarda davolanish yo‘llanmalari qiymatini, dam olish, statsionar va ambulatoriyaga qatnab davolanish haqini yoki ularning o‘rnini qoplash qiymatini to‘lash;
yuridik shaxsning jismoniy shaxs daromadi bo‘lgan boshqa xarajatlari;
2) soliq to‘lovchining manfaatlarini ko‘zlab tekinga, shu jumladan hadya shartnomasi asosida byerilgan mol-mulk, bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlar qiymati;
3) tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) xodimlarga realizatsiya qilinadigan narxi va shu tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) ushbu moddaning ikkinchi va uchinchi qismlariga muvofiq hisoblab chiqarilgan qiymati o‘rtasidagi salbiy tafovut;
4) qonun hujjatlariga muvofiq xodimlarga temir yo‘l, aviatsiya, daryo, avtomobil transporti va shahar elektr transportida yurish bo‘yicha byeriladigan imtiyozlar summasi;
5) jismoniy shaxsning yuridik shaxs oldidagi qarzining yuridik shaxs qarori bilan hisobdan chiqarilgan summalari;
6) ish byeruvchi tomonidan to‘lovlar hisobiga to‘lanib, xodimdan ushlab qolinishi lozim bo‘lgan, lekin ushlab qolinmagan summalar.
Soliq to‘lovchi yuridik shaxsdan tovarlar (ishlar, xizmatlar) olgan taqdirda, ushbu tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) qiymati ularni olish narxidan yoki tannarxidan kelib chiqqan holda belgilanadi.
Jismoniy shaxs yuridik shaxsdan aktsiz to‘lanadigan tovarlar yoki qo‘shilgan qiymat solig‘i solinadigan tovarlar (ishlar, xizmatlar) olsa, bunday tovarlar (ishlar, xizmatlar) qiymatida aktsiz solig‘ining va qo‘shilgan qiymat solig‘ining tegishli summasi hisobga olinadi.
MISOL. Korxona balansida bo‘lgan (QQS to‘lovchi) qiymati 180 ming so‘mlik kompyutyer xodimga tekinga topshirildi.
Taqdim etilgan kompyutyer boshidan ularni xodimga tekinga byerish uchun xarid qilinmagan, balki ular korxonaning ehtiyoji uchun olingan bo‘lib, tegishincha, ular bo‘yicha SKning 218-moddasiga asosan QQS hisobga olingan. Tekinga berishda hisobga olish summasiga tuzatish kiritilmaydi.
Kompyutyerni tekinga byerish QQS solish oboroti hisoblanadi va hisobvaraq-faktura rasmiylashtiriladi. QQS 36 ming (180 x 20%) so‘mni tashkil etadi.
Tegishincha, xodimning daromadi 216 ming (180 + 36) so‘mga teng, xususan, unga soliq solinmaydi, chunki u eng kam ish haqining olti baravari miqdoridan oshmaydi (EKIH miqdori – 149 775 so‘m bo‘lganda) (SKning 179-moddasi 14-bandi).