4-мавзу: Аҳоли ва ҳудудларни табиий хусусиятли фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишни ташкил этиш. Режа

Огоҳлантириш чоралари. Кўчки юз бериши эҳтимоли бўлган жойлар ва уларнинг тахминий чегараси тўғрисидаги ахборотни ўрганиб чиқинг. Кўчки хавфи юзага келиши тўғрисида хабар берувчи «Диққат барчага!» сигналини эслаб қолинг. Ушбу сигнал берилган вақтда амалга ошириладиган ҳаракатлар кетма-кетлигини билиб олинг. Бинолар эшик ва деразаларининг қисилиб қолиши, кўчкидан хавфли ёнбағирлардан сувнинг чиқиши юзага келаётган кўчкининг белгилари ҳисобланади. Яқинлашаётган кўчки белгилари пайдо бўлганда кўчки станциясининг яқин орадаги масканига хабар беринг, у ердан бериладиган ахборотни кутинг ва шароитга қараб иш тутинг.
Кўчки вақтида қандай ҳаракат килиш керак? Кўчки эҳтимоли юзага келганлиги тўғрисидаги сигнални олгач, электр асбоблари, газ ва сув тармоғини ўчиринг, аввалдан ишлаб чикилган режага асосан зудлик билан ўтказиладиган эвакуацияга тайёрланинг. Кўчки жойи ва тезлигидан келиб чиқиб ҳаракат қилинг. Кўчки сурилиши секин (бир ойда метр) ҳаракатланаётган бўлса, имкониятдан келиб чиқиб, хавфли ҳудудда қолиши мумкин бўлган биноларни тарк этинг, мебель, буюмларни олиб кетинг ва ҳ.к. Кўчки тезлиги бир кеча-кундузда 0,5-1,0 м бўлса, аввалдан ишлаб чиқилган режага мувофиқ эвакуация тадбирларини амалга оширинг. Эвакуация вақтида ўзингиз билан ҳужжатлар, қимматли буюмлар, шароитдан келиб чиқиб ва маъмурият кўрсатмасига биноан иссиқ кийимлар ва озиқ-овқат маҳсулотлари олинг. Хавфсиз жойга зудлик билан кўчиб ўтинг ва зарурат бўлса, қутқарувчиларга кўмаклашинг.
Кўчки рўй берганидан сўнг омон қолган бино ва иншоотлар текшириб чиқилади, электр, газ ва сув тармоқларидаги шикастлар аниқланади. Жароҳатланмаган бўлсангиз, қутқарувчилар билан биргаликда жабрланганларга кўмаклашинг ва имконият доирасида биринчи ёрдамни кўрсатинг.
Цунами - асосан сув ости силкинишлари вақтида денгиз туби катта майдонларининг пастга ёки юқорига силжиши натижасида юзага келадиган, денгиз тўлқинидан иборат хавфли табиий ҳодиса.
Курилл ороллари, Камчатка, Сахалин, Тинч океани соҳиллари, Жануби-Шарқий Осиё мамлакатлари цунамидан хавфли ҳисобланади. Қандайдир бир жойда шаклланган цунами катта тезлик (1000 км/с гача) билан минглаб километр масофага тарқалади.