4-Мавзу: Ахборот тушунчаси ва ахборот технологиялари ривожланишининг эволюцион босқичлари Режа

Компьютер инқилоби
1. Фан-техника тараққиёти ва компьютер инқилоби
Ҳозирги вақтда Илмий-техник тараққиёти юксалиши содир бўлмоқда. Янги саноат тармоқдир, янги технологик тизимлар, юқори даражадаги аниқ механизмлар, барпо қилинмоқда.
Буларни заминида тўхтовсиз содир бўлаётган техник янгиланишлар ётади. Ўз навбатида техник чиғиланишлар илми билимларни геометрик прогрессияда ўсиши, кўпайиши ётади. Яъни илмий ахборотни икки баробар ортишини вақт оралиғи (интервали) қисқариб бормоқда.
Бир неча асарлар олдин илмий ахборотни икки баробар ортиши ҳар 15 йилда содир бўлар эди. Ҳозирги пайтда ҳар икки йилда илмий ахборот массиви икки баробар кўпаймоқда.
Янги билимларни пайдо бўлиши ва уларни ҳажмини қисқа вақтда кўпайиши-техник тараққиётни бош манбаидир.
Билишни ўсишни техник янгиланишда узиб туриши лозим.
Ҳозирги техник тараққиёт илмий билишларни амалий татбиқи сифатида амалга ошмоқда.
Олдинлари стихияли кашфиёт шаклида содир бўларди. Олдинги даврларда техник тараққиёт айрим техник тузилмаларни яратиш ва ундан фойдаланишда намоён бўлар эди. Технология деганда техник қурилмалар билан ишлашни кетма-кетлигини таъминлаш, оралиқ ва якуний мақсадларни амалга оширувчи фаоллик тизими принципларини яратиш тушунилар эди.
Ҳозирги технологиялар мураккаб операцион структура ва тизимларни ўз ичига олиб, уларни фаолияти восита ва бошқариш механизмлари, интеллектуал – ахборот тизими билан таъминланган, уларни иқтисодий ижтимоий, экологик оқибатлари олдиндан белгиланади.
Ҳозирги технологиялар кўп босқичли жараён ва ниҳоятда кўп параметрли тизим бўлиб, уларни бошқариш учун инсонни ёрдамчиси бўлган интеллектуал механизмлар керак.
Фанга асосланган мураккаб технологиялар ҳозирги замон фан-техник тараққиётни бош таркибий кисми бўлмоқда.
Алохида-алохида техник қурилмалар эмас, балки ижтимоий, маданий интеллектуал ва техник параметрларни ўзида мужассамлаштирган технологиялар фан-техник тараққиётини бош оқимини белгилаб бермоқда.
Бу эса бошқариш ва назорат функцияларини олдинги ўринга чиқарди. Бунга ижтимоий бошқариш ва назоратни мураккаблашиши қўшилди.
Ижтимоий ва технологик жараёнларни тезлашиши америкалик профессор Д.Бенигор таъкидлаган назорат инқилоби жараёни вужудга келди. Назорат ва технологик инқилоб компьютер инқилобини омили бўлди.