Tarmoq topologiyalari.
Tarmoqda kompyuterlarning ulanish va joylashish
tartibi tarmoq topologiyasi deb ataladi. Topologiyani ishchi stansiyalar, serverlar va
boshqa tarmoq qurilmalari tasvirlangan tarmoq haritasi bilan o‘xshatish mumkin.
Topologiya tanlovi tarmoqning umumiy imkoniyatlari, qo‘llaniluvchi tarmoq
qurilmalari, protokolllar, shuningdek kelgusida tarmoqni kengaytirish imkoniga ta‘sir
o‘tkazadi. Fizik topologiya — tarmoqning fizik elementlari qay tarzda ulanishining
tasviridir. Mantiqiy topologiya tarmoq ichidagi ma‘lumotlarning o‘tish yo‘lini
belgilaydi.
Tarmoqning besh turdagi topologiyalari farqlanadi:
umumiy shina;
yulduz;
halqa;
yacheykali;
aralash.
1.
Umumiy shina (bus).
Bu holda barcha kompyuterlar ma‘lumotlar
shinasi deb nomlangan bir kabelga ulanadi. Paket tarmoqning bu qismiga ulangan
barcha kompyuterlar tomonidan qabul qilinadi. Tarmoq tezligi ko‘p jihatdan
umumiy shinaga ulangan kompyuterlar soni bilan belgilanadi. Bu kompyuterlar soni
qancha ko‘p bo‘lsa, tarmoq shuncha sekin ishlaydi. Bundan tashqari, bunday
topologiya, bir necha kompyuterlar tarmoqqa bir vaqtda ma‘lumot uzatishga harakat
qilgan vaqtda, turli kolliziyalar vujudga kelishiga sabab bo‘ladi. Kolliziya – tarmoq ishi
vaqtida sodir bo‘luvchi normal holat. Kolloziyani taxlil qilish va bartaraf etish uchun
barcha kompyuterlar kabelda payo bo‘luvchi signallarni o‘rganadilar. Agar uzatilayotgan
va qabul qilinayotgan signallar bir-biriga mos kelmasa, kolliziya mavjudligi qayd
etiladi. Kolliziyani sezgan kompyuterlar tarmoqqa 32-bitli jam - ketma-ketlik deb
ataluvchi xabarni jo‘natadi. Tarmoqqa ulangan kompyuterlar soni ortgan sari kolliziya
paydo bo‘lish ehtimolligi ortadi. Suratda terminatorlar aks etgan. Bu qurilmalar
tarmoq oxiriga o‘rnatiladi va ma‘lumotlar chetga chiqishidan himoyalaydi. Biror
yerda kabel uzilsa, yoki tarmoqning biror chetiga terminator o‘rnatilmasa, signal
kabelning uzilgan joyidan yoki tarmoq oxiridan aks eta boshlaydi va aloqa
uzilishi kelib chiqadi.
―Umumiy shina‖ topologiyasini qo‘llashning avzalliklari:
- kabel tejaladi;
- oson kengaytiriladi;
- soda va kafolatli.
Asosiy kamchiliklar:
Kabelning ishdan chiqishi tarmoq ishini to‘xtatadi;
Ma‘lumotlarning ko‘pligi o‘tkazish qobiliyatini pasaytiradi;
Tarmoqda kompyuterlar soni ortishi kolliziya paydo bo‘lish htimolligini
oshiradi.
Har bir kompyuter tarmoq bo‘ylab uzatiluvchi ma‘lumotlarni olishi mumkin.
2.
Do'stlaringiz bilan baham: |