4-ma'ruza. Mantiqiy fikrlash usullari

1. Matrisali fikrlash usuli 

 

Muayyan tarzda tartibga solingan axborotni esda saqlash muammosi 

kimyoviy-texnologik  fanlarni  o'rganishda  ko'p  uchraydi.  Ilmiy-pedagogik 

faoliyatda kun davomida qilinadigan ishlar ro'yxati yoki ma'ruza qilinadigan 

taqdimotning bandlari kabi masalalar ham bunga misol bo'la oladi. 

Bunday  masalalar  ro'yxatini  esda  saqlash  uchun  matrisa  usulidan 

foydalanish yuqori samara beradi. 

Matrisa  deganda  axborot  joylashtiriladigan  joy  nazarda  tutiladi. 

Masalan, elementning xossalarini esda saqlash uchun kimyoviy elementlar 

davriy sistemasining guruhlari, darvlari, qatorlari va kataklari eng yaxshi 

matrisa  bo'la  oladi.  Kompyuter  fayllarini  esda  saqlash  uchun  papkalar 

tizimi,  kimyoviy  modda  haqidagi  ma'lumotlarni  esda  saqlash  uchun  esa 

kitobning mundarijasi yaxshi matrisa hisoblanadi. 

Faqat  shuni  esda  tutish  kerakki,  matritsadagi  bloklar  soni  7  ±  2  AB 

atrofida  bo'lishi  kerak.  Ya'ni,  masalan,  kitobdagi  boblar  soni,  bobdagi 

mavzular  soni,  mavzudagi  mazmunli  bo'laklar  (mavzuchalar,  abzatslar) 

soni  mana  shu  oraliqda  bo'lishi  maqsadga  muvofiq.  Aks  holatda  katta 

axborotni esda saqlash qiyin bo'ladi va uni yangi AB larga bo'laklash kerak. 

Masalan, kitobdagi barcha axborotlarni yod olish uchun avval kitobning 

boblarining nomini, keyin har bir bob ichidagi mavzularni va har bir mavzu 

ichidagi  mazmunli  bo'laklarni  (mavzuchalarni,  bandlarni,  abzatslarni) 

erinmasdan qunt bilan yod olish kerak bo'ladi. Faqat shu yo'l bilan barcha 

axborotni  esda  tutish  mumkin.  Bu  usul  jiddiy  ilmiy  asoslangan  usul 

hisoblanadi. 

 

---