4-Маъруза: Ўқитиш ва машқлантириш (тренировка)ларнинг психологик таҳлили Режа

Спорт тренировкаларининг мақсади - спортчида фақат ўзи машғул бўлаётган спорт турига доир машқ техникаларини яхши ўзлаштириб, мукаммал малака ҳосил қилдиришгина бўлиб, қолмаслиги зарур. Аввало, спортчи танаси (организми)ни пишитиш, яъни спорт формасига етказишдан иборат бўлиши керак.
Чавандозлар ҳам катта улоқдан аввал отни яхшилаб совутади (пишитган).
Тадқиқотларда яхши спорт формасининг психологик хусусиятлари очиб берилган. Оптимал (энг мақбул) спорт формасига эга бўлган спортчи мазкур спорт фаолияти билан боғлиқ жараёнларни воқеликни тез ва аниқ идрок этади, яъни унинг идрок кўлами кенгаяди.
Масалан, яхши спорт формасидаги футболчи бутун футбол майдонини, шу жумладан, ўз командадошларини. Рақиб команда ўйинчиларининг жойлашиш ўринларини ҳам идрок эта олади. Фазовий идрок вақтни идрок эти шва ҳ. Аксинча, спорт формасига кирмаган ўйинчи майдоннигина эмас, ёнидаги шеригини ҳам кўрмайди.
Спортчида спорт формасини пишиб етилганлигининг яна бир муҳим белгиси, унда ижобий ҳиссиёт, яъни стеник ҳолатларнинг устунлиги, хушчақчақ, бардамлик кайфиятнинг юқори бўлишлигидир.
Спорт формасини психологик жиҳатдан таҳлил этиш катта амалий аҳамиятга эга. Бу аввало, спортчига ўзининг жисмоний ҳолатини назорат қилиб туриш, уни бошқара олиш йўл-йўриқлари, усулларини билиб олишга ёрдам беради. Тренерга эса спортчига берилаётган жисмоний юкламанинг дозасини (миқдорини) белгилашга, спортчининг ортиқча узулиб қолиш ҳолатини олидини олишга ёрдам беради.
Яхши спорт формасидаги спортчига оғир тренировкалар қилдирилмайди ёки нагрузка кескин камайтириб юборилмайди.