4 курс кундузги бўлим талабалари учун

ХОКИМИЯТ





Психологик томон: ҳокимият – раҳбарлик (лидерлик) муносабати. ҳокимият бор жойда йўлбошчи ва эргашувчи томон бор. Улар ўртасидаги муносабатлар характери сиёсий режим характери билан белгиланади (пастдаги изоҳларга ќаранг)

Ижтимоий томон: ҳокимият - ҳукмронликни ифодаловчи кучга оид муносабат. ҳокимият ўз маќсад ва иродасига мувофиќ ҳатти-ҳаракатлар учун нисбий эркинлик беради, бу бошќа шахсларга нисбатан муайян чекловлар тизимини яратиш демакдир






Сиёсий томон: ҳокимият – кучларнинг амалдаги мувозанатига мувофиќ равишда таъсир ќилиш, буйсундириш, мажбурлаш, истакларни амалга ошириш усулидир.

Гносеологик (билимга оид) томон: ҳокимият – билимдан маќсадга мувофиќ фойдаланиш усули. Билим ва ирода ҳокимиятга баравар равишда тегишлидир: билим ҳокимият субъектларига узоќни кўра олиш, эҳтиёткорлик ќобилиятини беради, ирода эса – ќатъиятлилик ва лаёќатлилик (салоҳият) ато этади.



Жамиятнинг сиёсий тизими тушунчаси ҳар бир мамлакатдаги сиёсий тизим тушунчасига нисбатан кенгроқдир ва уларни белгилаб беради. Жамиятнинг сиёсий тизими ўзаро алоқадор бўлган тўртта асосий торроқ тизимни ўз ичига олади: институциявий (ташкилотга оид), коммуникатив (муносабатга оид), норматив (қоидага оид), маданий-мафкуравий.
Сиёсий институциялар – сиёсий ҳокимиятни амалга ошириш билан боғлиқ ташкилот ва муассасалар йиғиндисидир. Сиёсий институциялар ўз ичига қуйидагиларни қамраб олади: а) давлат ва унинг органлари; б) жамоат ташкилотлари; в) юридик шахс мақомидаги бошқа ташкилот ва муассасалар. Сиёсий институцияларнинг хусусияти шундаки, уларнинг фаолияти амалда доимо қонун томонидан, яъни муайян норматив ҳужжатлар орқали бошқарилади.