4-amaliy mashg`ulot

4-amaliy mashg`ulot

Generatorlarni ishga tushirish va to`xtatishlarda bajariladigan ishlar ketma-ketligi.

Simlarning kesimini aniqlashda tanlangan variant uchun tarmoqning har bir qismida qanday oqishini bilish kerak. Hisobni ochiq tarmoq uchun quvvat oqimlarini aniqlash usulidan boshlaymiz. Ochiq tarmoq uchun quvvat oqimlarini quyidagi misolda ko`rishimiz mumkin. Hisob uchun mahlumotlar 1–rasmda keltirilgan. Uning asosida qabul qilingan ikkita variant (xalqasimon va ochiq tarmoq) uchun hisoblash sxemasini tuzamiz. Elektr stantsiya va podstantsiyalarning berilgan quvvatlarini kompleks ko`rinishda yozamiz. Liniyalarda oquvchi aktiv va reaktiv quvvatlarini aniqlangan qiymatlari har bir liniya qismi uchun alohida yoziladi.

Liniyalarni har bir qismi uchun quvvt oqimini aniqlash eng avvalo ochiq tarmoq uchun bajariladi. Bunda quvvat oqimi tarmoqning oxirgi qismidan boshlab hisoblanadi (3–rasm).
Masalan: liniyani "D–E" qismida "N" podstantsiyaning, yahni R_D–E=15 MVt, "TETS–D" qismidagi quvvat R_TETS–D=R_D+R_E=45+15=60 MVt. So`ng elektr stantsiyasining qolgan quvvati tarqatiladi.
R_TES–D=150–60= 90 MVt
"S" va "V" podstantsiyalarga yetishmovchi quvvat tizimdan olinadi.

3–rasm. Ochiq tarmoq uchun quvvat va energiya oqimlarini aniqlash.

Halqasimon tarmoq uchun (4–rasm) tizimni ikkiga bo`lib, ikki tomonlama tahminlanuvchi liniya hosil qilinadi. Tarmoq parametrlari nomahlum bo`lgani uchun, "V" yoki "E" podstantsiyalargacha bo`lgan quvvatni, tizimdan olinuvchi quvvatni yarmiga teng deb olinadi. R<sub>sist–V</sub>=R<sub>sist–E</sub>=50/2=25 MVt. So`ng, liniyada oqayotgan quvvatlar aniqlanib, quvvat oqimining bo`linish nuqtasi topiladi. Reaktiv quvvatlar va aktiv elektr energiya oqimlar ham xuddi shunday aniqlanadi. Aktiv energiya aktiv quvvatga proportsional holda taqsimlandi. Masalan, "V–S" va "S–A" uchastkalarda 10 va 20 kVt li aktiv quvvat bo`lgan holda, "V–S" uchastkasida 50, "S–A" uchastkasida esa 90 mln*kVt*soat energiya uzatiladi.

4–rasm. Halqasimon tarmoq uchun quvvat va energiya oqimlarini aniqlash

vaqt davomida transformatorda quvvat va energiya isroflari quyidagicha hisoblanadi:

; (5.10)
(5.11)
Bu yerda – mos ravishda transformatorning misi va po`latida isrof bo`luvchi quvvat; – transformatorning ikkilamchi tomonida grafikning – pag`onasi yuklamasi; – transformatorning nominal quvvati.
ta transformator parallel ishlaganda ta pag`onali yuklama grafigining –pag`onasida isrof bo`luvchi quvvat va yillik energiya isrofi mos ravishda quyidagi formulalar bo`yicha topiladi:
; (5.12)
(5.13)
Isroflarni yuklama grafigi bo`yicha aniqlash usulining afzalligi katta aniqligidadir. Ammo barcha shahobchalarning yuklamalari haqida mahlumotning yetarlimasligi ushbu usulning qo`llanilishini cheklaydi.
Isroflarni aniqlashning eng sodda usullaridan biri eng katta isroflar vaqti bo`yicha topishdir. Barcha holatlar ichidan quvvat isrofi eng katta bo`lgan holat aniqlanadi. Bu holatni hisoblab, bu holat uchun quvvat isrofi topiladi. Yil davomida energiya isrofini bu quvvat isrofini eng katta isroflar vaqti ga ko`paytirib topiladi:
(5.14)
Eng katta isroflar vaqti shunday vaqtki, agar bu vaqt davomida eng katta yuklama bilan ishlanganda isrof bo`luvchi energiya yil davomida yuklama grafigi bo`yicha ishlanganda isrof bo`luvchi energiyaga teng bo`ladi, yahni,
, (5.15)
bu yerda – yuklama grafigi pag`onalari soni.
Elektr energiya isrofi va istehmolchi tomonidan qabul qilingan elektr energiya orasida quyidagi tartibda bog`lanishni o`rnatish mumkin.
Istehmolchi tomonidan qabul qilingan energiya:
, (5.16)
bu yerda –yuklama qabul qiluvchi eng katta quvvat.
Eng katta yuklama vaqti shunday vaqtki, bu vaqt davomida eng katta yuklama bilan ishlovchi istehmolchi tarmoqdan olgan energiyasi bir yil davomida u yuklama grafigi bo`yicha ishlab tarmoqdan olgan energiyaga teng bo`ladi, yahni
(5.17)
grafikni quramiz (5.1,v–rasm). Faraz qilaylik, yuklama grafigining –pag`onasida quvvat isrofining tahminiy qiymati nominal kuchlanish bo`yicha topiladi, yahni (5.8) ning o`rniga quyidagi ifodadan foydalanamiz:

Agar ekanligini ehtiborga olsak, vaqt davomida isrof bo`luvchi energiya mahlum masshtabda ga teng, yahni tomonlari va ga teng bo`lgan to`g`ri to`rtburchakning yuziga teng (5.1,v–rasm).
Elektr energiya isrofi mahlum masshtabda 5.1,v,d– rasmdagi grafiklarda tasvirlangan figuralar bilan chegaralangan yuzalarga teng.
uchun yuqorida keltirilgan taorifga muvofiq
(5.18)
Pik ko`rinishidagi grafiklar uchun ning qiymati quyidagi imperik formuladan topiladi:
(5.19)
(5.19) formulani yil uchun yahni soat uchun foydalanish mumkin. Bunga nisbatan kichik vaqt davomi uchun hisoblash aniqligini oshirish uchun (5.19) o`rniga quyidagi ifodadan foydalanish maqsadga muvofiq:
(5.19a)
Qator turli xil xarakterli yuklama grafiklari uchun hisoblash yo`li bilan bog`lanishni qurish mumkin va undan foydalanib, mahlum va lar bo`yicha ni aniqlash mumkin.