|
Birlamchi qiyoslash – torozilarni (qadoqlash toshchalari) ishlab-chiqarishda yoki ta‘mirlashdan keyin yoki import bo’yicha keltirishda o’tkaziladi;
Davriy qiyoslash – unga foydalanilayotgan barcha torozilar (qadoqlash toshchalari) jalb qilinadi, bunday qiyoslashni davriyligi – yiliga 1 marotaba. tarozilarni qiyoslash o’tkaziladi. analitik torozilarga-1 mg dan va savdo-sotiq uchun 10 kg gacha. Torozilarni qiyoslashni uch etapda amalga oshiriladi:
birinchi etapda qiyoslash yuklanishsiz o’tkaziladi va tarozilarni to’g’ri o’rnatilganligi ko’rikdan o’tkaziladi va ularni mo’ljallangan yuklanishlarga munosabatlari kuzatiladi;
-ikkinchi etapda tarozi pallasi platformasining chetki va markaziy qismlariga maksimal maksimal tortilishi mumkin bo’lgan yuklamaning 1/10 massasiga ega bo’lgan namunavaiy qadoq toshchalarni qo’yish orqali tekshiriladi;
uchinchi etapda ularni maksimal yuklatilishida torozilarni aniqligi tekshiriladi, bunda qadoq toshchalar platforma markaziga qo’yiladi.
Agar torozilar qiyoslashdan o’tsa va talabga to’liq javob bersa, unda Davlat metrologik xizmatini vakili guvohnoma rasmiylashtiradi va moslama uchun o’ziga xos qiyoslash sertifikati beriladi, taroziga esa maxsus tamg’a bosiladi. Agar tortib ko’rishdagi olingan ma‘lumotlar pasportida ko’rsatib o’tilgan talablarga to’g’ri kelmasa, egasiga moslamani yaroqsizligi xaqida xabarnoma beriladi, unda tarozi kalibrovkalanishi yoki ta‘mirlanishi lozimligi ko’rsatiladi. Analitik torozilarda chegaralangan og’irlikdan ortiq bo’lgan jismlarni tortishga yo’l qo’yilmaydi. Ushbu chegaraviy cheklanishlar torozilarni o’zida yoki ularni pasportda ko’rsatiladi, yoxud ilova qilingan barcha mayda qadoq toshlarni jamlanma og’irligi sifatida aniqlanishi mumkin.
E lektron tarozilarida tortib ko’rish jarayoni tortiladigan yukni va qiymati torozini blokidagi xotirada saqlanadigan etalon kalibrovka yukni qiyoslashdan iborat bo’ladi. O’lchash prinsiplariga qarab elektron tarozilari tenzotorozlar yoki elektromagnit tizimidagi tarozilar bo’lishi mumkin. Eng oddiy elektron tarozi bo’lgan –tenzotarozili tortib ko’rishlar, torozi pallasiga bog’langan egiluvchan jism kuchlanishini o’lchash vositasida bo’lib o’tadi.
E lektromagnit tizimidagi tarozilar – bu dastaklar va prujinalarning murakkab tizimlari orqali tortiladigan yukni muvozanatlantirish asosan elektromagnit g’altak va undan o’tuvchi tokni o‗lchash yordamida amalga oshiriladigan tarozilardir. Bunday tarozilar uzoq muddatli foydalanishlarga ega, chunki ularda mexanik qismlari deyarli harakatlanmaydi - tarozilar har vaqt muvozanat xolatda bo’ladi.
O’lchash vositalarini qiyoslash davlat yoki mahkama qiyoslovchisi malakasi berilaganligi to’g’risida amaldagi guvohnomasi bor shaxslar tomonidan bajariladi. O’zDst 8-010-3 davlat standartida o’lchash vositasining qiyoslashga doir atamalarga ta’riflar o’rnatilgan: o’lchash vositalari uchun qiyoslash sxemasi - birlik o’lchamini etalondan ishchi o’lchash vositalariga uzatishda qatnashuvchi o’lchash vositalarining tobe’ligini belgilovchi me’yoriy hujjat (uzatish usullari va uzatish xatoligi ko’rsatilgan bo’ladi); davlat qiyoslash sxemasi - mamlakatda bor bo’lgan barcha mazkur kattalikni o’lchash vositalariga nisbatan qo’llaniladigan qiyoslash sxemasi mahalliy qiyoslash sxemasi - hudud, soha, mahkama yoki alohida muassasa (tashkilot) da qo’llaniladi-gan, mazkur kattalikni o’lchash vosi-talariga nisbatan qo’llaniladigan qiyoslash sxemasi. o’lchash vositalarini qiyoslash - o’lchash vositalarining belgilangan talablarga mosligini aniqlash va tasdiqlash maqsadida davlat metrologik xizmati idorasi yoki bu ishga vakolatli boshqa idoralar (tashkilotlar) tomonidan bajariladigan amallar majmui. 132 o’lchash vositalarini birlamchi qiyoslash o’lchash vositasini ishlab chiqaril-ganda yoki ta’mirlangandan keyin, shuninglek o’lchash vositasini chet eldan to’p-to’p qilib keltirishda, sotishda bajariladigan qiyoslash o’lchash vositalarini davriy qiyoslash o’lchash vositasini foydalanish davrida ma’lum vaqt oraliqlarida qiyoslash. Davriy qiyoslash uchun qiyoslashlararo vaqt oraliqlari u yoki bu o’lchash vositasinig barqarorligiga qarab qiyoslash me’yoriy hujjatlarida belgilanadi va bir oydan bir necha yilgacha belgilanishi mumkin. qiyoslash laboratoriyasi - o’lchash vositalarini qiyoslashni o’ziga berilgan huquqqa muvofiq bajaradigan metrologik xizmat idorasi. o’lchash vositalarini navbatdan tashqari qiyoslash o’lchash vositasini navbatdagi davriy qiyoslash muddati kelmasdan oldin bajariladigan qiyoslash. Navbatdan tashqari qiyoslash zaruriyati turli sabablar: o’lchash vositasining metrologik xususiyatlari yomonlashgan yoki bunga gumon paydo bo’lganda, foydalanish sharoitlari buzilganda, qiyoslash tamg’asi buzilganda va boshqa kamchiliklar natijasida yuzaga keladi. . Boshlang’ich etalonlarni davlat metrologik xizmati idoralari tomonidan qiyoslash va (bu idoralar tomonidan qiyoslani-shi mumkin bo’lmagan) noyob o’lchash vositalarini qiyoslash ixtisoslik bo’yicha davlat ilmiy metrologik markazlar (DIMM) kuchi bilan amalga oshiriladi. Davlat metrologik tekshiruvi va nazorati bajarilishi lozim bo’lgan o’lchash vositalari qiyoslanadi. Qiyoslashda etalondan foydalaniladi. Qiyoslash ishlari qiyoslash bo’yicha me’yoriy hujjatlarda belgilangan majburiy talablarga muvofiq bajariladi. Qiyoslashni maxsus o’qitilgan, Davlat metrologik xizmat idoralari tomonidan qiyoslovchilar sifatida attestasiyalangan mutaxassislar bajaradi. Qo’llanishga yaroqli deb tan olingan o’lchash vositalarini qiyoslash natijalari qiyoslanganlik to’g’risida guvohnoma berib, qiyoslanganlik tamg’asini bosib yoki qiyoslash bo’yicha me’yoriy hujjatlarda belgilangan boshqa usullar bilan rasmiylashtiriladi. Qiyoslashni o’tkazish huquqini berish mumkin bo’lgan boshqa rasmiy vakolatli idoralar sifatida yuridik shaxslarning akkreditlangan metrologik xizmatlari qatnashadi. O’lchash vositalarini qiyoslash 133 huquqini berish akkreditasiyasi bunga vakolatli davlat boshqaruv idorasi tomonidan o’tkaziladi. O’lchash vositalarini kiyoslash ishlarini tashkillashtirishda javobgarlik o’lchash vositalarini ishlab chikaruvchi, ta’mirlovchi va kiyoslash ishlarini olib boruvchi korxona va tashkilot raxbarlariga yuklanadi. O’lchash vositalarini kiyoslashni me’yoriy xujjatga va O’zstandart agentligi tomonidan ko’rsatilgan kiyoslash vositalari va metodiga yoki metodik ko’rsatmalariga muvofik tarzda olib borilishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
