4-amaliy mashg‘ulot. Gazlarning issiqlik sig’imi

Haqiqiy va o‘rtacha issiqlik sig‘imi

Issiqlik sig‘imini c harfi bilan belgilaymiz. Issiqlik sig‘imining keltirilgan ta’rifi- dan

(1.35)

ekanligi kelib chiqadi.

Bu yerda: t₁ – boshlang‘ich temperatura; t₂ – oxirgi temperatura;

q_1–2 – t₁ temperaturadan t₂ temperaturagacha isitish jarayonida modda miqdori birligiga keltirilgan issiqlik.

Issiqlik sig‘imi o‘zgarmas kattalik emas. Temperatura o‘zgarishi bilan u o‘zgaradi, shuning uchun ham (1.35) nisbat yordamida aniqlanadigan issiqlik sig‘imi haqiqiy issiqlik sig‘imi deb aytiladigan issiqlik sig‘imidan farqli o‘laroq t₁–t₂ temperaturalar intervalidagi o‘rtacha issiqlik sig‘imi deb aytiladi.

Haqiqiy issiqlik sig‘imi, jismga uni isitish jarayonida keltiriladigan issiqlik miq- doridan shu jismning temperaturasi bo‘yicha hosila olib aniqlanadi:

(1.36)

bundan

(1.37)
Termodinamikada issiqlik sig‘imi massaviy, molyar va hajmiy issiqlik sig‘imlari- ga ajratiladi. Moddaning massasi birligining temperaturasini 1C ga o‘zgartirish uchun zarur bo‘lgan issiqlik miqdori massaviy issiqlik sig‘imi deb aytiladi:

(1.38)

Moddaning hajm birligiga keltirilgan issiqlik miqdoriga hajmiy issiqlik sig‘imi deb aytiladi:

(1.39)

Moddaning bir moli (yoki kilomoli) ga keltirilgan issiqlik miqdoriga molyar issiqlik sig‘imi deb aytiladi:

(1.40)

Yuqoridagi kattaliklar o‘rtasida quyidagicha bog‘liqlik mavjud:

c=c/; (1.41)

c¹=c/22,4 (1.42)

va

c¹= c (1.43)