4-амалий машғулот. Ўрта осиё тоғ кўлларининг баландлик бўйича ўзгаришини ўрганиш

Амударё	14	15	31	47	559	375	488	246	8
1783
Сирдарё	17	36	38	49	164	224	13	-	-		541
Чўй, Талас дарёлари ва Иссиқкўл ҳавзаси	-	-	35	29	72	214	304	3	-		657
Ҳаммаси:	31	86	98	168	937	903	504	246	8		2981
% ҳисобида	1,03	2,88	3,28	5,63	31,43	30,29	16,90	8,25	0,26		100

Изоҳ: жадвал А.М.Никитин маълумотлари бўйича муаллифлар томонидан тузилди.

6.2-жадвал

Тоғолди кўллари сонининг айрим ҳавзалар бўйича тақсимланиши
(А.М.Никитин маълумотлари бўйича)

Ҳ а в з а л а р							Ж а м и
Амударё	сони	Сирдарё	сони	Чўй, Талас ва Иссиқкўл	сони
Панж	5	Қорадарё	5	Чўй	17
Вахш	1	Чирчик	5
Кофирниҳон	2
Сурхондарё	3
Кўҳитанг	2
Ҳаммаси	13		10		17	40
% ҳисобида	32,5		25,0		42,5	100

2) Ўрта Осиё кўлларининг сув заҳираларини ўрганиш ва уларнинг графигини чизиш. Ўрта Осиё кўлларининг сув заҳиралари ҳақидаги маълумотлар 6.3-жадвалда келтирилган. Анашу жадвалда келтирилган маълумотлар асосида сув заҳираларининг ўзгариши гарафиги чизилади (6.2-расм).

6.3-жадвал
Ўрта Осиё кўлларининг сув заҳиралари, км³
(А.М.Никитин маълумотлари бўйича)

К ў л л а р	Ҳ а в з а л а р					Ҳаммаси
	Амударё	Сирдарё	Чу, Талас, Иссиқкўл	Или, Балхаш кўли	Туркма-нистон
Тоғлардаги Текислик-лардаги Ҳаммаси	46 33 79	5,1 15,5 19,7	1738,9 1,3 1740,2	- 100,3 100,3	- 1,0 1,0	1789,1 151,1 1940,2

Изоҳ: Орол денгизи ҳисобга олинмаган.

3) Ўрта Осиёдаги айрим кўлларнинг сув мувозанатини ўрганиш. Ўрта Осиёдаги айрим кўлларнинг сув мувозанати ҳақидаги маълумотлар 6.4-жадвалда келтирилган. Жадвал маълумотларига таяниб, сув мувозанатини ташкил этувчиларни графигини чизамиз (6.3-расм).

6.4-жадвал

Ўрта Осиёдаги айрим кўлларнинг сув мувозанати, млн.м³

(А.М.Никитин маълумоти бўйича)

Кўллар	Ҳисоб Даври	Тўйинтирувчилар			Сарфланиш				Ҳажм ўзга-риши
		дарё-лар	ёғин	йиғин- ди	дарё-лар	буғла-ниш	йиғин-ди
Саричелак Арнасой Яшилкўл Сарез Искандаркўл Сариқамиш Қоракўл	кўп йиллик 1978-1982 кўп йиллик 1943-1980 1940-1980 1976-1980 кўп йиллик	60,4 6390 825 1446 599 4280 224	3,9 390 5,7 11 1,0 200 41	64,3 2780 830,7 1487 600 4480 265	60,4 - 785 1438 595 - -	3,9 2400 29,2 67 2,6 2950 265	64,3 2400 814,2 1505 598,6 2950 265	0 325 -16,5 -18 0,4 1460 0

4) Орол денгизида сув сатҳини пасайиши натижасида унинг сув юзаси майдони ҳамда ҳажмига таъсирини ўрганиш. Маълумотлар 6.5-жадвалда келтирилган. Ушбу жадвалдаги маълумотларга асосланиб, Орол сатҳини пасайишининг сув юзаси майдони ҳамда ҳажмига таъсирини графикка туширамиз (6.4-расм).

5-жадвал
Орол сатҳини пасайишининг сув юзаси майдони
ҳамда ҳажмига таъсири

Й и л л а р	1960	1976	1989	1991	1994	1997
Сув сатҳи, м	53,40	48,28	34,40	37,70	36,60	36,60
Сув юзаси майдони, км^2	68900	55700	36500	35100	32500	32500
Ҳажми, км^3	1063	(730)*	370	302	(250)	250

Изоҳ: ()* Сув ҳажми Орол денгизи майдони ва ҳажми эгри чи­зиқлари графигидан аниқланди.


III. Бажарилган ишнинг натижалари таҳлил қилинсин.