4-амалий машғулот Мавзу: Дарёларда қуриладиган гидротехника иншоотлари турлари, тузилиши

9 -расм. Чўкиндиларни фронтал ювиб ён томонга сув олиш:
1-бош иншоот; 2-кириш остонаси; 3-тўғон; 4-ювиш тирқишлари; 5-канал; 6-панжара; 7-сув қабул қилгич затворлари; 8-нов (акведук); 9-горизонтал токча.
Унча катта бўлмаган сув сарфлари учун проф В.Г.Айвазян оралиқ деворлар орқали сув олишни таклиф этди, унда сув олиш оралиқ ва ён деворларда вертикал ўрнатилган панжарали сув қобул қилгич орқали амалга оширилади (9,в-расм). Сўнгра махсус галереялар сувни қирғоққа чиқадиган новларга ўтказилади. Сув қабул қилувчи тирқишларни барча оралиқ ва ён деворларга ёки уларнинг бир қисмига жойлаштирилади.

Чўкиндиларни қирғоқдаги қурилмалар орқали ён томонга ювиб ён томонга сув олиш. Туб чўкиндиларнинг иншоотга киришига қарши курашиш мақсадида оқимнинг гидравлик структурасидан фойдаланишнинг турли вариантларига асосланиб кўпгина иншоотлар қурилган.

Бош иншоот остонаси ён томони тубининг бутун кенглиги бўйича жойлаштирилган ёки ювиш галереяли орқали ён томонга сув олиш иншоотлари кенг тарқалган (10,а-расм). Бундай иншоотларни мукаммал деб бўлмайди, чунки сув оқими тўсиқни суйрилиб ўтиш даврида ҳосил бўладиган циркуляция оқимлари натижасида йирик чўкиндилар ён томондаги сув олиш иншоотига ўтиб кетади.