4- маъруза Дарлингтон жуфтлиги. Уилсон ток кўзгуси схемаси

Комплементар БТлар асосидаги таркибий транзисторлар тузилиши қуйидаги расмда келтирилган.

• Комплементар БТлар асосидаги таркибий транзисторлар тузилиши қуйидаги расмда келтирилган.
• Бунда кириш транзистори сифатида p-n-p турдаги, чиқиш транзистори сифатида n-p-n транзистор ишлатилади.
• Натижавий токлар йўналишлари p-n-p транзисторнинг токлари йўналишига мос келади.
• Ток узатиш коэффициенти β= β1+ β1∙β2 бўлиб, амалда Дарлингтон жуфтлигининг β сига тенг бўлади.

Таркибий транзисторлар ҳар хил турли транзисторлар асосида ҳам ҳосил қилиниши мумкин. Бундай тузилмаларга қўшимча симметрияли таркибий транзисторлар дейилади.

МТ ва БТдан иборат таркибий транзистор

• Таркибий транзистор майдоний ва биполяр транзисторлар асосида ҳам ҳосил қилиниши мумкин.
• Ушбу расмда n – канали МТ ва n-p-n турдаги БТ асосидаги таркибий транзистор схемаси келтирилган.
• Ушбу схема майдоний ва биполяр транзисторларнинг хусусиятларини ўзида мужассамлаштиради.
• У жуда катта кириш қаршилигига ва ток бўйича, яъни қувват бўйича ҳам, жуда катта кучайтириш коэффициентига эга.

Ток кўзгуси

• Ток кўзгуси аналог интеграл схемаларда ток манбаси сифатида кенг қўлланилади.
• Улар ёрдамида кучайтириш каскадлари иш режимларининг манба кучланиши ўзгаришларининг ва ҳароратнинг таъсирига боғлиқлиги камайтирилади.
• Содда ток кўзгуси схемаси қуйидагича.
• Асосий параметрлари:
• 1) Чиқиш токи ва ток трансформация коэффициенти (агар у 1га тенг бўлмаса);
• 2) Чиқиш қаршилиги;
• 3) Ишлаш диапазони (рухсат этилган чиқиш кучланиши).

Уилсон ток кўзгуси схемаси

• Содда ток кўзгуси (ТК) битта камчиликка эга: чиқиш кучланиши ўзгариши билан чиқиш токи ўзагарди, сабаби Эрли эффекти.
• Қуйидаги Уилсон ток кўзгуси схемасида чиқиш токи доимийлиги таъминланади.
• Бунда VT1 ва VT2 лар одатдаги ТК схемасидаги каби уланган.
• VT3 ҳисобига VT1 коллектор потенциали қуйидаги даражада фиксирланган:
• Uк VT1=Uп–Uбэ VT2–Uбэ VT3=Uп– 2Uбэ.
• Бундай уланиш VT1да Эрли эффектини бартараф қилади.