316-guruh talabasi Rahmatullayeva Iymonaning “Abdulla Qodiriy publisistikasidagi adabiy qarashlar” mavzusidagi

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI

Jurnalistika fakulteti Filogiya tillarrni o’qitish: o’zbek tili yo’nalishi
316-guruh talabasi Rahmatullayeva Iymonaning
“Abdulla Qodiriy publisistikasidagi adabiy qarashlar” mavzusidagi
KURS ISHI
Fan o’qituvchisi : Prof. H. Boltaboyev


Toshkent -2021
Mavzu: Abdulla Qodiriy publisistikasidagi adabiy qarashlar
Reja :

1. 
   Kirish .
   

Abdulla Qodiriy publitsistikasining xos xususiyatlari
II Asosiy qism :

1. A. Qodiriy­­­– dramaturg

2. A. Qodiriy­­­– teatr tanqidchisi sifatida
3. Abdulla Qodiriy adabiyot nazariyotchisi sifatida

3. 
   Xulosa .
   

IV . Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati .

KIRISh
Kurs ishi mavzusining asoslanish va uning dolzarbligi: O‘zbek adabiyotining xalqchil adabiyot darajasiga ko‘tarilishida jadidlarning harakatlari va matbuotning o‘rni katta. Chunki matbuot adabiyotga ijtimoiylik kasb etdi, uni xalqqa yaqinlashtirdi, badiiy tilni soddalashtirdi. Biz Ilmiy Tadqiqot ishida o‘sha davrning eng ko‘zga ko‘ringan nashrlaridan hisoblangan “Taraqqiy”, “Samarqand”, “Sadoyi Turkiston” kunnomalari va “Oyina” oynomasining qisqa mazmunini yoritish orqali Abdulla Qodiriy publitsistikasi, uning xalq maishiy va madaniy, ijtimoiy - siyosiy hayotida tutgan o‘rnini ko‘rsatishga harakat qilamiz.
Buyuk adib Abdulla Qodiriy o‘zbek xalqi hayotida chuqur iz qoldirdi, milliy adabiyotimiz tarixida yangi sahifa ochgan nosir tanqidchilikning rivojiga ham katta hissa qo‘shdi. Uning qalamiga mansub badiiy asarlar, adabiy-tanqidiy, hajviy, publitsistik maqolalar, tarjimalar XX asr o‘zbek adabiyoti xazinasidan munosib o‘rin oldi. Darhaqiqat, Abdulla Qodiriy publitsistika sohasida samarali ijod qilganki, uning 1920–1925 yillarda matbuotda 300 dan ortiq turli mavzulardagi hajviyalari, ocherklari Qodiriy, Julqunboy, Ovsar, Dumbul, Shig‘oy, Kalvak Maxzum kabi imzolar bilan bosilib chiqqan.
Abdulla Qodiriyning 1924 yilgacha, ya’ni Moskvaga o‘qishga ketgunigacha yozilgan aksariyat maqola va hangomalarida o‘sha davr butun bo‘y -basti bilan namoyon bo‘ladi. Ayniqsa, o‘z millatining ma’rifatsizligi, ilm-ma’rifatga qiziqmasligi ijodkorni bu mavzuga qayta qayta murojaat qilishga majbur qiladi: “Qiroatxonalarimiz”, “Tilxat”, “Ikki og‘iz tariqatdan ham bo‘lsin”, “Chuvi chiqdi”, “Solnoma”, “Maorif sho‘rosi diqqatiga”, “Bizda teatru ishining borishi” (Teatru va muzika), “Eski kitoblar savdosini qo‘lga olaylik”, “Tarbiya ishlariga diqqat” maqolalari misol bo‘la oladi.
Abdulla Qodiriy 1924 yilning yozida Moskvaga ketadi va Valeriy Bryusov nomidagi jurnalistlar institutida o‘qiydi, ammo Respublika matbuoti, xususan, “Mushtum” jurnali bilan aloqasini uzmaydi. Jurnalist -publitsistning “Moskvadan” turkumi ostida bir qancha hajviy maqolalari, xatlari e’lon qilinadi.
San’at, axloq, siyosat, iqtisodiy va ma’naviy ahvol masalalari adibning estetik ideali bilan bog‘liq ravishda tajassum topadi. Estetik ideal muammosi ijodkorning nasriy asarlari misolida tadqiq etilgan bo‘lsa-da, publitsistik asarlarida bu ochiq qolgan. To‘g‘ri, adibning bir qator maqolalari adabiyotshunoslar tomonidan tahlilga tortilgan. Lekin bizning tadqiqot ishimiz maqolalarni ilk bora tizimli tarzda o‘rganilayotganligi bilan dolzarblik kasb etadi.