310 guruh talabasi Abdullayev Nuriddinning Linux operatsion tizimida adminstratorlik fanidan

cd ~ foydalanuvchi
cd buyrug‘i, shuningdek, joriy katalogga o‘tishdan oldin biz turgan oldingi katalogga o‘tish uchun ishlatiladi,masalan.
cd..
Linux tizimlarida har bir fayl va katalog "root" katalogi deb nomlangan eng yuqori katalogda joylashgan bo‘lib, bu katalog bitta chiziq “/-slesh” bilan belgilanadi.
Ikkita oldingi katalogga o‘tish uchun qutidagi buyruq ishlatiladi:
cd ../ ..
Fayllar va kataloglar bilan operatsiyalar
Har bir buyruq ko‘p parametrlarga ega, ularni ko‘rish uchun “buyruq nomi” va -help parametrlarini kiriting, masalan:
ls -help
Quyida Linux konsolidagi asosiy buyruqlari ro‘yxati keltirilgan.
Fayl yaratilish
Fayllar touch buyrug‘i yordamida yaratiladi:
touch fayl_nomi
Matn faylda mavjud matnlarni ekranga chop qilish
cat buyrug‘i orqali matn faylda mavjud bo‘lgan kontekst(matn)ni ekranga chop qilinadi. Ushbu buyruq catenate(ulamoq) so‘zidan olingan bolib, bir biri bilan boglamoq degan manoni anglatadi. cat buyrug‘ini quyidagi tartibda yozishimiz kerak boladi: cat buyrug‘i probel bilan ajratilgan holda fayl nomi yoziladi.
cat practice
This is a small file that I created with a text editor.
So‘zni fayldan izlash buyrug‘i
grep buyrug‘i orqali esa biror so‘zni biror fayldan qidirish uchun ishlatish mumkin. Natija sifatida esa qidirilayotgan so‘z qatnashgan qator ekranga chop qilinadi.
grep 'credit' memo
Faylning boshi va oxirini ekranga chop qilish buyruqlari Masalan,quyidagi matnga ega month fayli mavjud bo‘lsin: cat months
Natija: Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
head buyrug‘i orqali faylning standart holda birinchi kelgan(yuqori) 10 qator matni ekranga chop qilinadi.
$ head —1 months
Natija:
Jan
$ head months
Natija:
Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct
tail buyrug‘i ham head buyrug‘iga o‘xshab standart holda faylning oxirgi qator matnini ekranga chop qilishga yordam beradi.
$ tail -5 months Aug
Sep Oct Nov Dec
Kataloglar quyidagi buyruq yordamida yaratiladi:
mkdir katalog_ nomi
Bu buyruqning nomi make directory so‘zlarining qisqartmasidir.
Bir vaqtning o‘zida ikkita katalog yaratish buyrug‘i quyidagicha bo‘ladi:
mkdir katalog_nomi_1 katalog_ nomi_2
Kataloglar daraxti(ichma-ich joylashgan)ni yaratish uchun quyidagi buyruqdan foydalaning:
mkdir -p / katalog_nomi_1 / katalog_nomi_2
O‘chirish buyrug‘i
Kataloglarni o‘chirish uchun rmdir katalog_nomi buyrug‘idan foydalaning. Ushbu buyruq nomi remove directory so‘zlarining qisqartmasidir.
Rm buyrug‘i fayllarni o‘chirish uchun ishlatiladi. Masalan, file1 nomli faylni o‘chirish uchun quyidagi buyruqdan foydalaning:
rm fayl 1
Rm buyrug‘i nafaqat fayllarni, balki kataloglarni ham o‘chirishga imkon beradi.Dir1 nomli katalogni barcha pastki kataloglar va fayllar bilan o‘chirish uchun -r(rekursiv so‘zdan) opsiyasidan foydalanish mumkin:
rm -r dir1
Ikkita katalogni bir vaqtning o‘zida barcha ichki tarkiblari bilan o‘chirib tashlash mumkin:
rm -r katalog_name_1 katalog_ nomi_2
O‘chirish amalida -f opsiyasidan foydalanilsa, o‘chirishda tasdiqlash so‘ralmaydi.Bunda faylni o‘chirish buyrug‘i quyidagicha bo‘ladi:
rm -f fayl 1
Katalogni o‘chirish buyrug‘i:
rm -rf dir1
Qayta nomlash va ko‘chirish buyruqlari
mv buyrug‘i fayllar va kataloglarni ko‘chirish va nomini o‘zgartirish uchun ishlatiladi. Bu buyruq nomi move-ko‘chirish sozi qisqartmasidir.
Bu buyruq yordamida fayl nomini o‘zgartirish quyidagicha bajariladi:
mv fayl_nomi new_name
Faylni ko‘chirish uchun quyidagi buyruq ishlatiladi:
mv fayl_nomi yo‘li /
Nusxalash buyrug‘i
cp buyrug‘i nusxa ko‘chirish uchun ishlatiladi. Bu buyruqning nomi copy- ko‘chirish so‘zining qisqartmasi.
Fayl1dan nusxa ko‘chirish va unga fayl2 deb nom berish uchun quyidagi buyruqdan foydalaniladi:
cp fayl1 fayl2
Dir1 katalogini dir2 katalogiga nusxalash uchun quyidagi buyruqdan foydalaniladi:
cp –a dir1 / dir2 /
file1 nomli faylni dir1 nomli katalogga ko‘chirish uchun quyidagi buyruq ishlatilishi mumkin: