30 – umumiy orta ta`lim maktabi matematika fani o`qituvchisi sarmanov faxriddinning slayd

2. Undan qancha olsang, u shuncha kattayadi. U nima?

3. 4 ga bo`linadigan eng katta 2 xonali sonni toping.

4. 2 ta o`nni 3 ta o`nga ko`paytirsak, nechta o`n bo`ladi?

• 1. 5 ta.
• 2. O`ra.
• 3. 96
• 4. 60 ta

• 4 – BOSQICH
• ENDI DIQQAT QILAMIZ YANGI MAVZU TINGLAYMIZ.

• DARSIMIZ BOSHIDA
• “QIZIB OLISH”
• MASHQINI BAJARAMIZ:

• 18 + 4 – 2 =
• 18 – 4 + 2 =
• 16 + 6 – 4 =
• 16 – 6 + 4 =
• 16 + 4 : 2 =
• 18 - 3 ∙ 2 =
• 24 : 4 + 8 =
• 12 ∙ 4 - 3 =
• 24 - 4 : 2 =
• 17 + 3 ∙ 2 =

• 20
• 16
• 18
• 14
• 18
• 12
• 14
• 45
• 22
• 23

• 1.
• 2.
• 3.
• 4.
• 5.
• 6.
• 7.
• 8.
• 9.
• 10.

• Mavzu:
• VIYET TEOREMASI.
• Kvadrat uchhad.Kvadrat uchhadni chiziqli koʻpaytuvchiga ajratish.

• Bosh koeffitsiyenti birga teng bo`lgan kvadrat tenglama keltirilgan kvadrat tenglama deyiladi.

• Ya`ni, ushbu x2 +px + q = 0
• ko`rinishdagi kvadrat tenglama keltirilgan kvadrat tenglama deyiladi.

• Har qanday ax2 + bx + c = 0 kvadrat tenglamani uning ikkala qismini a ga bo`lib, keltirilgan kvadrat tenglamaga keltirish mumkin.

• Masalan, 3x2 – 15x + 18 = 0 tenglamani 3 ga bo`lib, quyidagi shaklga keltiriladi: x2 – 5x + 6 = 0

• Keltirilgan kvadrat tenlamani yechish formulasi
• x2 + px + q = 0
• D = p2 – 4q

• MISOL

• x2 - 7x + 10 = 0 tenglamani yechaylik. Buning uchun avvalo D ni topamiz:
• D = 72 - 4·10 = 49 – 40 = 9
• Endi ildizlari formulasiga qo`yamiz:

• Demak, x1 = 5 ; x2 = 2
• Ildizlar va koeffitsiyentlar orasida qanday bog`lanishni sezdingiz?

• Keltirilgan kvadrat tenglama uchun quyidagi teorema o`rinli:

• V i y e t t e o r e m a s I .
• Keltirilgan kvadrat tenglama ildizlarining yig`indisi qarama-qarshi ishora bilan olingan ikkinchi koeffitsiyentga, ildizlarining ko`paytmasi esa ozod hadga teng.

• Demak, Viyet teoremasiga ko`ra, agar x1 va x2 lar
• x2 + px + q = 0
• tenglamaning ildizlari bo`lsa, u holda x1 + x2 = -p
• x1 · x2 = q
• bo`ladi.

• Masalan, x2 - 9x + 20 = 0 tenglamaning ildizlari x1 = 4 va x2 = 5
• Chunki, 4 + 5 = 9 va 4 · 5 = 20

• Ushbu, x2 - 8x + 15 = 0 tenglamaning ildizlarini og`zaki toping:

• ildizlari x1 = 3 va x2 = 5
• Chunki, 3 + 5 = 8 va 3 · 5 = 15

• Ba`zi masalalarni yechishda Viyet teoremasiga teskari bo`lgan quyidagi teoremadan foydalanamiz:

• Agar, x1 + x2 = -p va x1 · x2 = q bo`lsa, u holda x1 va x2 sonlar
• x2 + px + q = 0
• tenglamaning ildizlari bo`ladi.

• Viyet teoremasiga teskari teoremadan foydalanib, ildizlari x1 = 5 va x2= 7 bo`lgan kvadrat tenglama tuzing:

• Yechish, p = -(5+7) = -12
• va q = 5 ·7 = 35.
• Demak, x2 - 12x + 35 = 0

• 8. TEST SAVOLGA TEZ JAVOB

• 1. x2 – 6x + 8 = 0 tenglamaning ildizlari yig`indisini toping.
• A. -6 B. 6 D. 8 E. -8
• 2. x2 – 8x + 7 = 0 tenglamaning ildizlari ko`paytmasini toping.
• A. -7 B. -8 D. 8 E. 7
• 3. x2 - 6x + 9 = 0 tenglama ildizlarining ayirmasini toping.
• A. -6 B. -3 D. 0 E. 3
• 4. x2 - 3x + 4 = 0 tenglama nechta ildizga ega?
• A. 0 ta B. 1 ta D. 2 ta E. 3 ta
• 5. x2 – 6x + q = 0 tenglamaning bitta ildizi 2 ga teng. q ni toping.
• A. 2 B. 4 D. 6 E. 8

• K A L I T

SAVOL	1	2	3
JAVOB	B	E	D

4	5
A	E

• UYGA VAZIFA:

• 1. 34-§. KELTIRILGAN KVADRAT TENGLAMA MAVZUSINI O`QIB O`RGANISH.
• 2. VIYET TEOREMASINI O`RGANISH.
• 3. 368 – MASHQNI BAJARISH.
• 4. BARCHA O`TILGANLARNI TAKRORLASH.

• E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.