3. Xavfsizlikni ta’minlash usullari va ularning turlari. Faoliyat xavfsizligini ta'minlashni ergonomik ko'rsatkichlari

Xavfsikni ta’minlash prinsiplari
Xavfsikni ta’minlash o’z ichiga murakkab jarayonni oladi va uni elementar tashkil etuvchilarga dastlabki holatlar g’oyalar, prinsiplar deb ataluvchilarga bo’lish mumkin. Prinsip so’zi lotincha “principim” so’zidan olingan bo’lib boshlanish, g’oya, asos demakdir. Ishlab chiqarishning turi texnologik jarayonlarning afzalliklari, qo’llaniladigan jihozlarning har xilligi – bularning hammasi xavfsizlikni ta’minlash prinsiplarining ko’p xilligiga shartlashadi.
Prinsiplar muhim uslubiy ahamiyatga egadir. Xavfsikni ta’minlash bo’yicha to’la qonli profilaktik ish ilmiy-tekshirish, tajriba-konstruktorlik, loyiha ishlarida, ishlab chiqarish obyektlarini qayta qurish va foydalanish bosqichida faqat ongli ravishda xavfsizlik prinsiplarini hisobga olish bilan mumkin.
Prinsiplarning nazariy va bo’limiy ahamiyati shundan iboratki, ular bizni o’rab olgan dunyodagi xalqlar bo’yicha bizlarning bilim darajamizni aniqlaydi va o’z navbatida himoya tadbirlariga va ularni hisoblash usullariga talablar belgilaydi. Prinsiplarning ahamiyati amaliy jihatdan ham muhimdir: ular raqobatlashayotgan variantlarni taqqoslab tahlil qilish asosida xavflardan himoyalashning optimal yechimlarini topishga imkon beradi. Prinsiplarning evristik qiymati shundan iboratki ular mehnat xavfsizlgini boshqarishni tashkil qilishda hal qiluvchi ahamiyatga egadir.
Xavfsikni ta’minlash prinsipini bir-birini to’ldiruvchi element sifatida o’zaro bog’lanishda qarash muhimdir.
Konkret sharoitlarga bog’liq holda bir va boshqa prinsiplar har xil amalga oshiriladi.
Xavfsikni ta’minlash prinsiplari ularni amalga oshirish belgilariga qarab shartli ravishda 4 ta sinfga bo’linadi: taxminiy, texnikaviy, tashkiliy va boshqaruv prinsiplari.