3. Tarmoqning tahdid manbalari Hozirgi kunda kompyuterlarni yagona tarmoqqa ulab, ular o 'rtasida ma'lumot almashishni tashkil etish mumkin, Xo'sh, tarmoqning o'zi nima? Uning qanday turlari bor

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Kiberxavfsizlik va kriminalistika”” kafedrasi

“Tarmoq xavfsizligi” fanidan

MUSTAQIL ISH


Mavzu: Tarmoqning asosiy tahdid manbalari
Bajardi: Behruz Jo’raqulov

Qabul qildi:  Mavlonov Obid Nizomovich

Toshkent 2022

Reja:
1. Kirish

2. Tarmoq haqida umumiy tushunchalar
3. Tarmoqning tahdid manbalari


Hozirgi kunda kompyuterlarni yagona tarmoqqa ulab, ular o 'rtasida ma'lumot almashishni tashkil etish mumkin, Xo'sh, tarmoqning o'zi nima? Uning qanday turlari bor? Internet, intranet, elektron aloqa kabi tushunchalar nimani anglatishi, ularning texnik, dasturiy, axborotli ta'minotini nimalar tashkil qilishi, ularning yaratilishi va ishlashi, ahamiyatini anglash hamda bevosita ishlay olish ko 'nikmalariga ega bo'lish hozirgi jamiyatning har bir a'zosi uchun muhimdir. Kompyuterdan turli masalalarni hal qilishda foydalanish mumkin. Axborot almashish uchun magnit va kompakt disklardan foydalanish yoki boshqa kompyuterlar bilan umumiy tarmoqqa ulanish kerak bo'ladi. Kompyuterlarning o'zaro axborot almashish imkoniyatlarini beruvchi qurilmalar majmuyiga kompyuter tarmoqlari deyiladi. Tarmoqning asosiy imkoniyatlari tarmoqqa ulangan kompyu­terlar va axborot ashyolariga bog'liq. Axborot ashyolari deganda arxiv, kutubxona, fondlar, ma'lumotlar ombori va boshqa axborot tizimlaridagi hujjatlar yig'indisi tushuniladi. Tarmoqdagi kompyuterlarda saqlanayotgan axborot ashyolariga ushbu tarmoqqa ulangan boshqa kompyuterlar yordamida kirish mumkin.


Tarmoqdan foydalanarkanmiz unda ma’lumotlar almashinish jaroyida xavfsizlikka etibor qaratishimiz zarur. Asosiy tahdid manbalari quyidagi jadvalda keltirilgan.

2018-2019 yillardagi kiberhujumlar soni (oylar kesimida)

Zararlangan yuridik shaxslar kategoriyasi

Hujum obyektlari


Hujum usullari

Sivilizatsiya rivojlanish tarixi davomida ishonchli va to'liq ma'lumot har doim talab qilinadigan va qimmatbaho tovar bo'lib kelgan. Zamonaviy jamiyat inson faoliyati davomida sezishi va qayta ishlashi kerak bo'lgan ma'lumotlarning eksponentli o'sishi bilan ajralib turadi.

Axborotni qanday himoya qilish va undan maqsadli va o'z vaqtida foydalanish imkoniyatini yaratish kerak? Bu masalani hal qilish eng dolzarb vazifalardan biri edi va hozir ham shunday bo'lib qolmoqda. Axborotlashtirish jarayonining keng ko'lamli rivojlanishi bu muammoni yanada kuchaytirdi, chunki nafaqat odamlarning an'anaviy muhitining sharoitlarini, balki turli sohalarda kompyuter tizimlarining keng joriy etilishi natijasida paydo bo'lgan muhitni ham hisobga olish zarur. uning faoliyati haqida.
Axborotlashtirish jarayoni muqarrar ravishda bu muhitlarning integratsiyasiga olib keladi, shuning uchun axborotni ayirboshlash, yaratish va undan foydalanishning barcha shart -sharoitlarini hisobga olgan holda, axborotni himoya qilish muammosini hal qilish kerak. axborot resurslari"axborot muhiti" deb nomlangan bu yangi birlashgan muhitda.
Axborot muhiti - bu axborot resurslarini yaratish va ulardan foydalanish uchun mo'ljallangan kompyuter tizimlariga asoslangan shartlar, vositalar va usullar majmui.
Axborot muhitining ishlashiga tahdid soluvchi omillar majmui axborot tahdidi deb ataladi. Bu tahdidlar ta'sirining o'ziga xos natijalari bo'lishi mumkin: ma'lumotlarning yo'qolishi, ma'lumotlarning o'zgartirilishi, ruxsatsiz shaxslarning ma'lumotlari bilan tanishish va boshqalar.
Axborot muhitiga noqonuniy ta'sir qilish inson va jamiyat manfaatlariga zarar etkazishi mumkin, shuning uchun axborotlashtirishning vazifalaridan biri axborot xavfsizligini ta'minlashdir. Axborot muhiti axborot tahdidlaridan, ya'ni nafaqat axborotni, balki shaxsning o'zi va butun jamiyatning axborot xavfsizligidan himoyalangan bo'lishi kerak.


Tashqi va ichki omillar inson va jamiyat uchun axborot tahdid manbalari bo'lishi mumkin


Qasddan qilingan tahdidlar ko'pincha ruxsatsiz kirish, hujum, hujum deb ataladi. Bu tahdidlar insoniy harakatlar bilan bog'liq bo'lib, ularning sabablari bo'lishi mumkin: o'z qobiliyatlarini tasdiqlash (xakerlar), ularning hayotiy holatidan norozilik, moddiy qiziqish, o'yin-kulgi va boshqalar. Mana, kompyuter tizimlari uchun mumkin bo'lgan qasddan qilinadigan tahdidlar:
♦ axborot o'g'irlanishi: hujjatlar va fayllarga ruxsatsiz kirish (ma'lumotlarni ko'rish va nusxalash), kompyuter va saqlash vositalarini o'g'irlash, ma'lumotlarni yo'q qilish;
♦ tarqatish kompyuter viruslari;
♦ uskunaga jismoniy ta'sir: uskunaning o'zgarishi, aloqa kanallariga ulanish, ommaviy axborot vositalarining shikastlanishi yoki yo'q qilinishi, magnit maydoniga ataylab ta'sir qilish.

Kompyuter tizimidagi qasddan tahdidlar axborotga kirish kanallari orqali amalga oshirilishi mumkin:

♦ xodimning kompyuter ish stantsiyasi;
♦ kompyuter tizimi administratorining kompyuter ish stantsiyasi;
♦ tashqi xotira muhiti (disklar, lentalar, qog'oz muhiti);
♦ tashqi aloqa kanallari.

Eng jiddiy tahdid kompyuter viruslaridan kelib chiqadi. Har kuni 300 tagacha yangi virus paydo bo'ladi. Viruslar bir necha soat ichida butun dunyo bo'ylab tarqalib, milliy chegaralarni hurmat qilmaydi. Kompyuter viruslarining zarari turlicha bo'lishi mumkin: monitor ekranida paydo bo'ladigan begona yozuvlardan tortib, zararlangan kompyuterdagi ma'lumotlarni o'g'irlash va o'chirishgacha. Va shunga o'xshash bo'lishi mumkin tizim fayllari operatsion muhit, shuningdek, foydalanuvchi uchun ma'lum qiymatga ega bo'lgan ofis, buxgalteriya hisobi va boshqa hujjatlar. 2003 yilda viruslardan moliyaviy zarar 12 milliard dollarga baholandi.
Zararli dasturlar orasida troyan otlari alohida o'rinni egallaydi, ularni egasiga sezdirmasdan o'z kompyuteriga o'rnatib ishga tushirish mumkin. Troyan otlarining turli xil variantlari ekran tarkibini ko'rish, klaviaturadan kiritilgan buyruqlarni ushlab turish, parollar va fayllarni o'g'irlash, o'zgartirish va h.k.
Axborot muhitida axborotni himoya qilish usullarini ishlab chiqishda quyidagi muhim omillar va shartlarni hisobga olish kerak:

♦ kompyuterlardan foydalanish sohalarini kengaytirish va kompyuter parkining o'sish sur'atlarini oshirish (ya'ni, axborotni himoya qilish muammosi texnik vositalar darajasida hal qilinishi kerak);

♦ axborotni qayta ishlash markazlarida yuqori darajada to'planishi va natijada jamoaviy foydalanish uchun mo'ljallangan markazlashtirilgan ma'lumotlar bazalarining paydo bo'lishi;
♦ foydalanuvchining jahon axborot resurslaridan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish (zamonaviy ma'lumotlarni qayta ishlash tizimlari cheksiz ko'p abonentlarga yuzlab va minglab kilometrlarda xizmat ko'rsatishi mumkin);
♦ murakkablik dasturiy ta'minot kompyuterda hisoblash jarayoni.
Bunday ish rejimlari yordamida har xil foydalanuvchilarning dasturlari va ma'lumotlar massivlari bir vaqtning o'zida kompyuter xotirasida saqlanishi mumkin, bu esa ma'lumotlarni kiruvchi ta'sirlardan, uning jismoniy himoyasidan saqlashni muhim qiladi.

Xulosa:
Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki tarmoqdan foydalanarkanmiz uning vafsizligiga alohida etibor berishimiz shart. Ushbu mustaqil ishni yozish jarayonida men tarmoq haqidagi bilimlarimni yanada mustahkamladim, tarmoqning asosiy tahdid manbalari va ulardan himoyalanish bo’yicha ko’pgina qiziqarli ma’lumotlarga ega bo’ldim.