3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

8.4.Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha majburiyatlarning hisobi 
 
Xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlarning  byudjetga  to‘lovlari  bo‘lib  asosan  soliqlar  va 
yig‘imlar  hisoblanadi.  O‘zbekiston  Respublikasida  soliq  va  yig‘imlarni  hisoblash  va 
to‘lash  tartiblari  Soliq  Kodeksi  va  har  bir  soliq  to‘lovlari  bo‘yicha  tasdiqlangan 
yo‘riqnomalarda o‘z aksini topgan. 
Buxgalteriya  hisobi  nuqtai  nazaridan    barcha  soliq  to‘lovlarini  to‘rtta  guruhga 
ajratish   mumkin: 
•
 Korxonalarning  oborotidan  olinadigan  soliqlar  –  ularga  aksiz  solig‘i,  QQS  va 
eksport bo‘yicha bojxona to‘lovlari kiradi. 
•
 Korxonalarning boshqa operatsion harajatlariga kiritiladigan soliqlar –ularga mol-
mulk  solig‘i,  yer  solig‘i,    ekologiya  solig‘i,  yer  osti  boyliklaridan  foydalanganlik  uchun 
soliq, suv  resurslaridan foydalanganlik uchun soliq   kiradi. 
•
 Korxonalarning  daromadi  (foydasi)  dan  olinadigan  soliqlar  –  ularga  daromad 
(foyda)  solig‘i,  yalpi  tushumdan  yagona  soliq,,  yagona  yer  solig‘i,  infrastrukturani 
rivojlantirish solig‘i kiradi.   
•
 Jismoniy shaxslar  daromadlaridan ushlanadigan soliq.  
21-  son  BHMS  ga  muvofiq  byudjetga  soliq    to‘lovlari  bo‘yicha  majburiyatlarning 
hisob-kitoblari  6410  “Byudjetga  to‘lovlar  bo‘yicha  qarz  (turlari  bo‘yicha)”  schyotida 
hisobga  olinadi.    Korxonalar  o‘zlarining  ishchi  schyotlar  rejasida  har  bir  soliq  turiga 
alohida  schyotlarni,  masalan,  6411  “  Byudjetga  QQS  bo‘yicha  qarz”,  6412  “Byudjetga 
aksiz  bo‘yicha  qarz”  va  shu  kabi  boshqa  schyotlarni,  ochishlari  mumkin.  Ushbu  passiv 
schyotlarning  kreditida  soliq  to‘lovlari  bo‘yicha  byudjet  oldidagi  majburiyatlarning 
vujudga  kelishi,  ularning  ko‘payishi  va  oxirgi  qoldiqlari,  debetida  esa  byudjetga 
to‘lovlarni  kamaytirilishi  va  o‘tqazib  berilishi  aks  ettiriladi.  Soliqlar  bo‘yicha 
majburiyatlar ular bo‘yicha tuzilgan hisob-kitoblarga asosan hisoblanadi  va quyidagicha 
aks ettiriladi: 
•
  Aksiz solig‘i, QQS va eksport bo‘yicha bojxona boji summasiga