3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

1 porsiya  palovning normativ (rejali) tannarxini kalkulyatsiyasi  
 
 100 porsiya palovga ketadigan harajatlar 
Summa 
1. Go‘sht 6 kg *2200 so‘m 
13200 
2. Guruch 20 kg *500 so‘m 
10000 
3. Yog‘ 8 kg *1100 so‘m 
8800 
4. Sabzi 20 kg*250 so‘m 
5000 
5. Piyoz 3 kg *150 so‘m 
450 
6. Tuz va zirovorlar 
500 
7. Jami harajatlar 
40950 
 1 porsiya palovning o‘rtacha  normativ tannarxi 
409-50 
 
Normativ(rejali) kalkulyatsiya asosida hisoblangan mahsulot tannarxi hisobot davri 
ichida hisob bahosi sifatida qo‘llaniladi. Chunki hisobot davri tugamaguncha mahsulotni 
ishlab  chiqarishga  ketgan  barcha  ishlab  chiqarish  harajatlarini  to‘liq  aniqlab 
bo‘lmaydi,demak  mahsulotning  haqiqiy  ishlab  chiqarish    tannarxini  ham    hisoblab 
bo‘lmaydi.   
Mahsulot  (ish,  xizmat)ning  haqiqiy  tannarxini  kalkulyatsiya  qilish  uchun  hisobot 
davri oxirida  ushbu  mahsulot (ish,xizmat) uchun haqiqatda qilingan harajatlar summasi 
hisob  registrlaridan  olinadi,  masalan  bosh  kitobdan.  Jami  harajat  summasi  ishlab 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

 
119 
chiqarilgan  mahsulot  (ish,  xizmat)  ning    umumiy  soniga  bo‘linadi  va  shu  yo‘l  bilan  bir 
birlik  mahsulot  (ish,  xizmat)ga  to‘g‘ri  keladigan  tannarx  summasi  hisoblanadi.  Misol 
uchun, fabrikada 1 kilogramm choyni qadoqlashning normativ (rejadagi) ishlab chiqarish 
tannarxi kalkulyatsiyaga muvofiq – 1200 so‘m, mart oyida 20 tonna choy qadoqlangan va 
jami  ketgan  ishlab  chiqarish  harajatlari  bosh  kitob  bo‘yicha  25000000  so‘m,  unda  1 
kilogramm    qadoqlangan  choyning    haqiqiy  tannarxi    1250  so‘m  bo‘ladi  (25000000  / 
20000  kg).,  aprel  oyida  25  tonna  choy  qadoqlangan  va  jami  ketgan  ishlab  chiqarish 
harajatlari  bosh  kitob    bo‘yicha  30000000  so‘m,  unda  1  kilogramm  qadoqlangan 
choyning haqiqiy tannarxi 1200 so‘mni tashkil etadi. 
Agar  korxonada  hisobot  davri  davomida  tayyor  mahsulotlarning  harakati  rejali 
hisob  baholarida  hisobga  olib  borilgan  bo‘lsa,  u  taqdirda  hisobot  davri  oxirida  haqiqiy 
tannarx va hisob bahosi o‘rtasidagi farq aniqlanadi va ushbu summaga tuzatish yozuvlari 
qilinadi. Ushbu yozuvlar to‘g‘risida keyinroq to‘xtalib o‘tamiz.     
Tannarxni  kalkulyatsiyasi  asosida  mahsulot  (ish,  xizmat)ning  sotish  bahosi  ham 
kalkulyatsiya 
qilinadi. 
Sotish 
bahosini 
kalkulyatsiyasining 
tannarxning 
kalkulyatsiyasidan farqi shundaki, unda sotishda tannarx ustiga qo‘yiladigan qo‘shimcha 
qiymatlar  hisobga  olinadi.  Bunday  qiymatlar  bo‘lib,  jumladan  korxonaning  rentabellik 
darajasi bo‘yicha oladigan foydasining summasi, aksiz solig‘i, qo‘shilgan qiymat solig‘i, 
savdo  ustamasi,  ovqatlanish  korxonasining  ustamasi  hisoblanadi.  Misol  uchun,    aroq 
ishlab  chiqaruvchi  zavodda  bir  shisha  aroq  ni  (  sig‘imi  0,5  litr)    sotish  bahosi 
kalkulyatsiyasi  taxminan quyidagicha bo‘ladi.