3-мавзу. Туристик маҳсулотларнинг турлари ва уларнинг тақсимланиши

3-МАВЗУ. Туристик маҳсулотларнинг турлари ва уларнинг тақсимланиши

1. Туристик маҳсулот тўғрисида тушунча

2. Туристик маҳсулотнинг ҳаётий босқичлари
3. Туристик маҳсулотнинг баҳоланиши
4. Нарх белгилашга таъсир қилувчи омиллар


1. Туристик маҳсулот тўғрисида тушунча
Туристик маҳсулот - туристнинг саёҳати давомида фойдаланган тунаш, овқатланиш, томоша қилишва бошқа бир қанча хизматларнинг йиғиндисидир. Туризмда маҳсулот 2 шаклда юзага чиқади.
1. Бир давлатнинг соҳиб бўлган ҳамма табиий, тарихий ва туристик ресурсларини ташкил қилган туризм маҳсулоти.
2. Истеъмолчиларнинг ер ўзгартиришларига ва саёҳат қилишларига имкон берган барча хизматлар, яъни бир пекиж - тур ҳосил қилган туристик хизматларнинг йиғиндиси.
Туризм маркетингининг биринчи босқичини туристик маҳсулот ҳосил қилади. Бирор туристик корхонанинг ишлаб чиқарган маҳсулот ва хизматлари, бошқа саноат корхоналарининг ишлаб чиқарадиган маҳсулотларидан фарқлидир. Туризм маркетинги турли хил воситалар ёрдамида юзага келтирилган бир маҳсулот асосига таянади. Бу маҳсулотнинг рўёбга чиқарилиши учун, маълумот ва хабарлашиш воситаларини ҳам қўшиш керакдир. Турист учун энг аҳамиятлиси, энг яхшисини ёки ўзига ёққанини танлашдир. Туризм корхонасида ёки маркетингида асосий мақсад истеъмолчига энг яхши шаклда хизмат тақдим қилиш, ишлаб чиқарувчиларга оптимал фойда яратишдир.


2. Туристик маҳсулотнинг ҳаётий босқичлари
Бирор туристик маҳсулот ёки хизмат, жонли бир мавжудот каби туқилади, яшайди ва йўқ бўлади. Ўртадан йўқ бўлишнинг турли хил сабаблари бор: технологик ривожланишлар, ракобат, маркетинг стратегияси, талабга мос бўлмаган жуда юқори нарх ва қиймат йўқотиш. Бир маҳсулот ёки хизмат бозорга чиқарилгандан кейин 4-та даврни ўтади:
1. Бозорга кириш даври.
2. Ривожланиш даври
3. Сақланиш даври
4. Тушиш даври.
Бу даврларнинг муддатлари маҳсулот ёки хизмат турларига кўра ва корхонанинг ташкилий тўзилишига кўра ҳархил бўлади. Меҳмонхона хўжалигида ўртача умр 10 йил. Ресторан ёки бар учун бир неча йил, дискотекалар учун эса вақтинчалик омиллардан таъсирлангани учун жуда кам муддатдир.