3-mavzu. Tuproqlarlarning hosil bo’lishi, taraqqiyoti,tarkibi va xossalari

Tuproq zonasi - tekis tyer ritoriyalarni tuproq geografik rayonlashtirishdagi asosiy birlik xisoblanadi. Tuproq zonasi muayyan tuproq tiplarini ba’zan gidrazonal tuproqlarni uz ichiga oladigan tuproq bioxududlari maydonining bir qismidir.

Tuproq zonachasi tuproq tuproq zonasining bir qismi bulib, zonal tuproqlar orasida ma’lum tuproq tipchalari ifodalangan buladi.

Tuproq fatsiyasi - tuproqlar uzining tempyer atura rejimi va mavsumiy namlanishi bilan fark kiladigan tuproq zonasining bir qismi xisoblanadi. Tuproq provinsiyalari - maxalliy tuproq hosil bo’lish hususiyatlari bilan farklanadigan tuproq zona yoki zonachasining bir qismi aytiladi.

Tuproq okrugi - tuproq provinsiyasining bir qismi bulib, tuproq paydo bulishiga ta’sir etuvchi omillar., joyning relefi, iklimi, o’simliklari, gidrogeologik hossalari singari o’ziga xos hususiyatlari bilan haraktyer lanadi.

Tuproq rayoni - tuproq okrugining bir qismi bulib, tuproq koplamining bir xilligi bilan ajralib turadi hamda tuproqnig samarali unumdorligini oshirishga karatilgan deyarli bir xildagi tadbirlarni olib borishni talab etadi.

MDH tyer ritoriyasida 1) sovuk,(kutbiy),2 ) Mu’tadil sovuk (boreal), 3) mu’tadil (subboreal),4) mu’tadil ilik (subtropik) kabi tuproq bioiklim mintakalari ajratiladi. O’zbekistonda ikkita tuproq - bioiklim mintakasini ajratadi., mu’tadil va ilik subtropik. Tuproq geografik rayonlashtirishning umumiy sxemasiga kura O’zbekiston tyerritoriyasida o’ziga xos y provinsiya,gu okrug va 63 tuproq rayonlari ajratiladi.

Savollar.

1.MDHda uchraydigan tuproq-bioiklim mintakalarini haraktyer lab byer ing.

2. Cho’l (arid) zonasi tuproqlarining morfogenetik hususiyatlaridagi farklar asosida kanday provinsiyalarga ajratiladi.

3.Introzonal tuproqlar deganda kanday tuproqlar tushuniladi.