3-Mavzu: Sharq Uyg‘onish davrida pedagogik fikrlarning rivojllanishi. Sharq Uyg‘onish davrida ta’limiy-axloqiy fikrlar rivoji

Abu Ali ibn Sinoning tarbiya va ta’lim haqidagi qarashlari

Asarlari: «Tadbir al-Manozil», «Tib qonunlari» «Axloq haqida risola», «Burch haqida risola», «Al-йonun», «Ishq haйida risola», «Xay ibn-Yakzon», «Donishnoma» va boshqalar.

Ta’lim-tarbiyaga doir qarashlari:

Ibn Sinoning fikricha insonlar xulq-atvorida birmuncha nuqsonlar bor. Bular: aldash, rashk, o’ch olish, adovat, bo’xton, irodasizlik kabilardir.

U fanlar tavsifi xakida ham fikr bildirgan. Olim birinchi o’ringa tibbiyot fanlarini ko’yadi. Falsafani esa ikki guruhga-nazariy va amaliy guruhga bo’ladi. U birinchi guruhga etika, iqtisod, siyosatni kiritadi. Ikkinchi guruhga fizika, matematika, metafizika dunyo qonuniyatlarini o’rganuvchi barcha fanlarni kiritgan.

Bilim olishda bolalarni maktabda o‘qitish zarurligini qayd etar ekan, ta’limda quyidagi tomonlarga rioya etish zarurligini ta’kidlaydi:

Bilim olishda bolalarni maktabda o‘qitish zarurligini qayd etar ekan, ta’limda quyidagi tomonlarga rioya etish zarurligini ta’kidlaydi:

-bolaga bilim berishda birdaniga kitobga band qilib qo‘ymaslik;

-ta’limda yengildan og‘irga borish orqali bilim berish;

-olib boriladigan mashqlar bolalar yoshiga mos bo’lishi;

-o‘qitishda jamoa bo‘lib maktabda o‘qitishga e’tibor berish;

-bilim berishda bolalarning mayli, qiziqishi va qobiliyatini hisobga olish;

-o‘qitishni jismoniy mashqlar bilan qo‘shib olib borish.

Bu talablar hozirgi davr ta’lim tamoyillariga ham mos kelishi bilan qimmatlidir. Yuqoridagi masalalarga o‘zining «Tadbiri manzil» asarida maxsus bo‘lim bag‘ishlaydi. «Bolani maktabda o‘qitish va tarbiyalash» bo‘limida ta’lim va tarbiya jarayonini ochib beradi. Yuqoridagi tamoyillar esa bolalarni yengil-yelpi bilim olish emas, balki har tomonlama chuqur va mustahkam bilim olishiga yordam beradi.

Asarlar

Abu Abdulloh Xorazmiy

Abu Rayhon Beruniy