3-mavzu: Qishloq xo‘jaligi korxonalari va xizmat ko‘rsatuvchi korxonalar o‘rtasidagi aloqalarning huquqiy va iqtisodiy sharoitlari

g

• g

3. Bozor munosabatlari sharoitida korxonalarning huquqiy va iqtisodiy imkoniyatlari
Qonunda kichik mas'uliyati cheklangan jamiyatlar aktsiyalarni chiqarishi yoki sotib olishi mumkinligi belgilab qo'yilgan. Boshqa qimmatli qog'ozlar bilan ishlash mamlakatda amaldagi qonunlarga muvofiq amalga oshirilishi mumkin. Bu korxonalar mustaqil eksport-import operatsiyalarini amalga oshirishi, xalqaro yarmarka va ko‘rgazmalarda ishtirok etishi, o‘zining ixtisoslashtirilgan ko‘rgazmalarini tashkil etishi, reklama faoliyati bilan shug‘ullanishi, kitoblar nashr etishi mumkin. Korxonalar mamlakatda bozor iqtisodiyoti rivojlanishiga ta’sir etuvchi asosiy omillardan biriga aylanishi kerak.
Yangi shakllangan bozor munosabatlari, o'z navbatida, ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash, iste'mol munosabatlariga chuqur ta'sir ko'rsatib, iqtisodiyotning jamiyatda erkin ishlab chiqarishga, buning evaziga yuqori daromadlarga erishish uchun kuchli iqtisodiyotni barpo etishga imkon beradi. O‘z navbatida bozor munosabatlari talab va taklif qonuni ta’sirida rivojlanib, bozorni ishlab chiquvchi va iste’molchi o‘rtasida bo‘g‘in, faollashtiruvchi, boshqaruvchi sifatida barchani faol iqtisodiy faoliyat bilan shug‘ullanishga safarbar etadi.
Dunyoning rivojlangan mamlakatlari tajribasi shuni ko‘rsatadiki, bozor iqtisodiyotiga ega bo‘lgan barcha mamlakatlarda turli korxonalar davlat kooperativlari, jamoa sherikliklari, xususiy va kichik korxonalar shaklida xo‘jalik faoliyati bilan shug‘ullanadi. Bu mamlakatlarda qishloq xo‘jaligi miqyosida turli korxonalarni rivojlantirish barobarida ularning faoliyatiga ham alohida e’tibor qaratilmoqda. Rivojlangan sanoat mamlakatlarida qishloq xo'jaligining 80-90% ni har xil turdagi korxonalar tashkil qiladi.
O‘zbekistonda dunyoning rivojlangan davlatlarining kichik biznes sohasida erishgan yutuqlaridan tajriba sifatida foydalanish mumkin, shuningdek, mamlakatimizda turli sohalarda asrlar davomida faoliyat yuritib kelayotgan hunarmandchilik korxonalari mustaqilligidan dalolat beradi. Bu O‘zbekiston Respublikasining “Korxonalar to‘g‘risida”gi qonunida (1991-yil 15-fevralda qabul qilingan) ham alohida ta’kidlangan.