3-Мавзу: Пул айланмаси ва унинг таркиби

Нақд пулсиз айланмалар – бу кредит муассасаларида очилган ҳисобрақамлар ёрдамида пулларни ҳисобдан ҳисобга кўчириш орқали амалга оширилади.

4

Пул айланмаси субъектлари сифатида давлат ва давлат муассасалари, Марказий банк, кредит ва молия муассасалари, мамлакат резиденти ва норезедентлари, корхона ва ташкилотларни келтириш мумкин. Унинг объекти эса товар ва товарсиз операциялар жараёнида вужудга келадиган иқтисодий муносабатлар, яъни айланмалар ҳисобланади.

Пул айланмаси субъектлари сифатида давлат ва давлат муассасалари, Марказий банк, кредит ва молия муассасалари, мамлакат резиденти ва норезедентлари, корхона ва ташкилотларни келтириш мумкин. Унинг объекти эса товар ва товарсиз операциялар жараёнида вужудга келадиган иқтисодий муносабатлар, яъни айланмалар ҳисобланади.

5

Пул айланиши модели унинг ( яратилиши ) муомалага чиқарилиши ва қайтиши билан боғлиқ изчил тўрт босқичдан иборат:

Пул айланиши модели унинг ( яратилиши ) муомалага чиқарилиши ва қайтиши билан боғлиқ изчил тўрт босқичдан иборат:

• банклар фирмаларга кредит беради;
• фирмалар ўз ходимларига иш ҳақи тўлайди;
• ходимлар фирмаларнинг яратган маҳсулоти, тавари, хизматини харид қилади;
• фирмалар банкларга олган кредитларини қайтариб тўлайдилар.

6

АҚШ, Ғарбий Европа мамлакатлари ва Японияда нақд пул айланмаларининг улуши 1 – 1,5 фоизни ташкил этади.

АҚШ, Ғарбий Европа мамлакатлари ва Японияда нақд пул айланмаларининг улуши 1 – 1,5 фоизни ташкил этади.

7

2. Нақд пул айланмаси ва уни ташкил қилиш принциплари.

• Нақд пул айланмаси бу пулларнинг нақд кўринишидаги ҳаракатларининг йиғиндисидир. Нақд пул айланмаси – бу нақд пулларнинг доиравий айланишининг доимий равишда такрорланишидир.

8

Нақд пул айланмаси бу пул маблағларининг нақд кўринишидаги айланмасидир. Тараққий этган мамлакатларда нақдсиз пул айланмаларини юксак даражада ривожланганлиги, нақд пулларга бўлган талабни кескин пасайишига олиб келди. АҚШ ва Японияда пластик карточкаларга асосланган тўловлар ривожланган. Европада пластик карточкалар ва пуллик чекларга асосланган тўловлар ривожланган.