3-mavzu Psixologiya tarmoqlari va psixolog kasbiy faoliyati

Rahbarlik boshqaruv faoliyati sifatida. Har qanday boshqaruv ushbu jarayonni mukammal tarzda idora etish ehtiyojini sezadi. Shu maqsadda, tuzilma mas’ul boshqaruvchiga ega bo‘lishi lozim. Tashkilotni tuzilma sifatida qabul qilarkanmiz, uning rahbari boshqaruvning aynan ikki asosiy funksiyasini ta’minlovchi shaxs sifatida tushuniladi.
Tashkilot miqyosida tahlil qilinganda yuqorida qayd etilgan asosiy funksiyalar quyidagicha ifoda etiladi:
Maqsadga yo‘naltiruvchi funksiya – tashkilotni ma’lum maqsadga olib boruvchi vazifalarni mujassamlashtiradi.
Tashkiliy funksiya – tashkilot turli bo‘limlaridagi mavjud imkoniyatlardan optimal darajada foydalanishdir. Rahbar ado etishi zarur bo‘lgan asosiy funksiya va vazifalar tasviriy ravishda quyidagicha ifodalangan:
Rahbarlikning asosiy maqsadi, ushbu vazifalar o‘rtasida mutanosiblik va uyg‘unlikka erishish hamda shu orqali tashkilot butunligini ta’minlashdir.
Tashkilot boshqaruvining asosiy funksiyalaridan yana quyidagi xususiy funksiyalar kelib chiqadi:
-Rejalashtirish funksiyasi - natija kanday bo‘lishi haqidagi tasavvur, unga erishish bosqichlari va uslublar. Asosiy tamoyili – boshqaruvchi va boshqariluvchi sub’ektlarni muvofiqlashtirish.
-Nazorat etish funksiyasi - tashkilot faoliyati, uning faoliyatini ta’minlovchi mablag‘ va rusurslar haqidagi ma’lumotlarni saqlash, boshqaruvning ta’sirchanligi haqidagi axborotlarga ega bo‘lish. Nazoratning asosi – hisob-kitob hamda nazorat jarayonidagi real faoliyatni rejaga solishtirib borishdan iboratdir.
-Siyosiy-huquqiy funksiya - tashkilot xodimlarining jamiyatda qabul qilingan qonun va huquqlar doirasida faoliyat yuritishlarini nazorat etadi va ta’minlaydi.
- Ijtimoiy funksiya - ijtimoiy hodisalar (turli kasb faoliyati va ularga haq to‘lash tafovutlari, ijtimoiy adolatni tatbiq etish, ijtimoiy himoyaga muhtoj xodimlarning mavjudligi.
-Rag‘batlantirish funksiyasi - ijro harakatlari me’yorda o‘tishini ta’minlashdan iborat bo‘lib, moddiy va ma’naviy rag‘batlantirish vositalarini o‘z ichiga oladi.
Boshqaruv maqsadi va vazifalari boshqaruv munosabatlarini keltirib chiqaradi va boshqaruv psixologiyasi aynan shu munosabatlar tarkibini o‘rganadi.
Mehnat sohasidagi sabablar xilma-xil funksiyalarni bajaradi va ular xodim xulq-atvorida ro‘yobga chiqadi. Bular quyidagi funksiyalar:⁵

•