3-mavzu: Osiyo xalqlari etnologiyasi Ko’riladigan rejalar

3-mavzu: Osiyo xalqlari etnologiyasi

Ko’riladigan rejalar:

1. 
   Osiyo xalqlarining etnik tarkibi
   
2. 
   Osiyoliklarda din, oila va nikoh munosabatlari
   
3. 
   Osiyoliklar bayramlari
   

/

Darsning maqsadi: Osiyo xalqlari haqida umumiy ma'lumot berish, ularning lingvistik va antropologik tasnifi, etnik tarixi haqida tushuncha berish

Seminar mashg’ulotga tayyorgarlik ko’rish uchun metodik ko’rsatmalar:

1-reja bo’yicha: Osiyo xalqlarining etnik tarkibi bilan tanishtirish.

2-reja bo’yicha: Osiyoda din, oila va nikoh munosabatlarining o’ziga xos xusuiyatlari va tarixi haqida ma’lumot berish.

3-reja bo’yicha: Osiyo bayramlari haqida ma’luot berish.

Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar: antropologik va etnolingvistik qiyofa, etnik tuzilish, diniy e’tiqod, ijtimoiy tuzum, ma’naviy madaniyat, moddiy madaniyat, etnik tarkib.

Osiyo xalqlari.

Xududi 6 mln. kv.km bo’lib; 17 ta katta-kichik davlatlardan iborat. Eng yiriklari Turkiya (61,4mln), Eron(61,3mln), Iroq(20,6mln), Afgoniston (18,4mln), Saudiya Arabistoni (18,5mln) va xakazolar.

Etnogenezi masalalari. G’arbiy Osiyoda neandertal odamining homo sapiens ga aylanish jarayoni bo’lganligi xaqida olimlarning fikrlari mavjud. Arxeologlar unda mezolit davrida nutufiy, zarziy va balxan(G’arbiy Turkmaniston) madaniyatlari shakllanganligini tasdiqlashgan.

Axolining fanga ma’lum etnik xususiyatlari miloddan avvalgi III ming yillikning o’rtalariga oid bo’lib, akkadlarning semit tillarida gaplashganliklari tasdiqlangan. Miloddan avvalgi II ming yillikda xind-Yevropa tillari xam(xettlar) tarqala boshlagan. Axoli etnik qiyofasini shakllanishida oriy istilosi xam katta axamiyat kasb etadi.

O’rta asrlarda G’arbiy Osiyo xududlariga turkiy xalqlarning ko’chishlari boshlanib, ular saljuqiylar davlatining vujudga kelishi bilan yakunlanadi.

Bugungi kunda G’arbiy Osiyoda: xind-Yevropa, semit-xamit va oltoy til oilalariga oid Eron guruxi mavjud.

Irqiy jixatdan axoli evropoidlar bo’lsada, qisman negr-xabashlar, Afg’onistonda mongoloid-xazoralar xam yashaydilar.

"Baliq skeleti"

2-ilova

Osiyo bayramlari haqida ma’luot berish












Adabiyotlar:

1. 
   Jabborov I. Jahon etnologiyasi asoslari. – T.:Yangi asr avlodi, 2005. 314 b.
   
2. 
   Narodo’ mira. M.:Sovetskaya entsiklopediya, 1988
   
3. 
   Lure S.V. Istoricheskaya etnologiya. M., 1998
   
4. 
   Etnograficheskoe izuchenie znakovo’x sredstv kulturo’. – L.:Nauka, 1989