3-мавзу. ИҚтисодий ислоҳотлар ва реал секторни давлат томонидан тартибга солиш механизмининг шаклланиши

Иқтисодий адабиётларда келтирилган манбаларга таянадиган бўлсак, “Тадбиркор” атамаси инглиз иқтисодчиси Р.Кантильонга тегишли бўлиб, у қуйидагиларни тушунган: “Тадбиркор – бу доимий даромадга эга бўлмаган деҳқон, ҳунарманд, савдогар, камбағал ва бошқалардир. У ўзгалар молини муайян нархда сотиб олиб, ўзининг молини ҳам муайян бўлмаган юқорироқ нархда сотишга интилади.

Иқтисодий адабиётларда келтирилган манбаларга таянадиган бўлсак, “Тадбиркор” атамаси инглиз иқтисодчиси Р.Кантильонга тегишли бўлиб, у қуйидагиларни тушунган: “Тадбиркор – бу доимий даромадга эга бўлмаган деҳқон, ҳунарманд, савдогар, камбағал ва бошқалардир. У ўзгалар молини муайян нархда сотиб олиб, ўзининг молини ҳам муайян бўлмаган юқорироқ нархда сотишга интилади.

Француз иқтисодчиси Ж.Б.Сэй (1767-1832 йй.) биринчи бўлиб, ишлаб чиқариш жараёнида “тадбиркорлик қобилияти” (лаёқати) ва ишчи кучи ўртасидаги фарқни иш ҳақи даражасида деб кўрсатади. Дарҳақиқат, тадбиркор меҳнати учун оладиган иш ҳақи, ёлланма ишчига нисбатан юқорилиги, уларнинг бажарадиган вазифалари, иқтидорлиги, фаоллиги, қобилияти, интизоми ва бошқариш қобилиятида намоён бўлиши билан изоҳланади.

Француз иқтисодчиси Ж.Б.Сэй (1767-1832 йй.) биринчи бўлиб, ишлаб чиқариш жараёнида “тадбиркорлик қобилияти” (лаёқати) ва ишчи кучи ўртасидаги фарқни иш ҳақи даражасида деб кўрсатади. Дарҳақиқат, тадбиркор меҳнати учун оладиган иш ҳақи, ёлланма ишчига нисбатан юқорилиги, уларнинг бажарадиган вазифалари, иқтидорлиги, фаоллиги, қобилияти, интизоми ва бошқариш қобилиятида намоён бўлиши билан изоҳланади.

Тадбиркорлик иқтисодиётда ва жамиятда ўзига хос ишга солиш механизми ҳамда таркибий ўзгаришларнинг амалга оширувчи бўлиб хизмат қилади. Бу ўзгаришлар иқтисодий ривожланишнинг катализатори (тезлаштирувчи) сифатида, ялпи ишлаб чиқаришнинг ўсишига кўмаклашади деб таъкидлайдилар. Кичик иқтисодий субъектлар фаолиятини ўрганиш ва таҳлил қилиш жараёнида, Р.Хизрич марксистик таълимотда тадбиркорлар капитал эгаси, яъни ёлланма ишчини эксплуатация қилувчи шахс сифатида характерланади ва қийматни ёлланма меҳнат орқали, ўзи меҳнат қилмасдан (фойдани, фоизни) олувчи, ўзлаштирувчи шахс, синф сифатида гавдаланади деган парадоксга тўқнаш келади.