3-mavzu: ishlab chiqarish nazariyaSI, xarajatlari va foyda. Asosiy tushunchalar


Жадвалда музқаймоққа бўлган талаб ҳажми турли нарxларда келтирилган



Download 59,83 Kb.
bet3/3
Sana08.03.2022
Hajmi59,83 Kb.
#486592
1   2   3
Bog'liq
3-МАВЗУ БЎЙИЧА МАЪРУЗА МАТНИ

Жадвалда музқаймоққа бўлган талаб ҳажми турли нарxларда келтирилган.


Маҳсулот нарxи.сум

Талаб ҳажми минг.дона

Тушум минг.сум

Талабнинг нарx эластиклиги коифиценти

2.10

10







1.80

20







1.50

30







1.20

40







0.90

50







0.60

60







0.30

70









  1. Талаб эгри чизиғини чизинг. Нарxни вертикал ўққа талаб ҳажмини эса горизонтал ўққа белгиланг.

  2. Фараз қилайлик музқаймоқ нарxи 1.20 сўм бўлсин. Бу нарx 30 тийинга камайиши талаб ҳажмига қандай таъсир кўрсатади? Бошқа ҳар қандай нарxнинг 30 тийинга камайиши билан жавоб бир бирига мос келадими?

  3. Ҳар бир белгиланган нарxда тушумни аниқланг.

  4. Ҳар бир интервалда талабнинг нарx эластиклигини аниқланг.

  5. Тушум эгри чизиғи чизиғини чизинг, тушум суммасини вертикал ўққа, талаб ҳажмини эса горизонтал ўққа белгиланг.

  6. Қайси нарxда тушум энг максимал бўлади?

  7. Қайси нарxда талабнинг нарx эластиклиги 1 га тенг?

Ечими:


  1. Талаб эгри чизиғини чизинг. Нарxни вертикал ўққа талаб ҳажмини эса горизонтал ўққа белгиланг.


б) Фараз қилайлик музқаймоқ нарxи 1.20 сўм бўлсин. Бу нарx 30 тийинга камайиши талаб ҳажмига қандай таъсир кўрсатади? Бошқа ҳар қандай нарxнинг 30 тийинга камайиши билан жавоб бир бирига мос келадими?

P=1.20; Q=40; =
0.30 сўмга пасаяди
;
=| = =
=| |= =

=| =
=| = = 0.2

=| =
=| = =

Демак, жавоб йўқ. Чунки 1≠ ≠

в) Тушум


Нарх

талаб ҳами, минг дона

тушум, минг сум

2,1

10

21

1,8

20

36

1,5

30

45

1,2

40

48

0,9

50

45

0,6

60

36

0,3

70

21



г) Ҳар бир интервалда талабнинг нарx эластиклигини аниқланг.XP

Q



2,1

10

-

1,8

20

7

1,5

30

3

1,2

40

5/3

0,9

50

1

0,6

60

3/5

0,3

70

1/3


=| |= =
=| =1

=| =
=| =

=| =
=| =

д) Тушум эгри чизиғи чизиғини чизинг, тушум суммасини вертикал ўққа, талаб ҳажмини эса горизонтал ўққа белгиланг.

е) Қайси нарxда тушум энг максимал бўлади?
P=1.2 da TR (тушум) максимал бўлади
ж) Қайси нарxда талабнинг нарx эластиклиги 1 га тенг?
P=0.9 нарxда талабнинг нарx эластиклиги 1 га тенг

3-misol
Жадвалда X Товар таклифи хажми келтирилган

Таклиф нарx эластиклиги коифитсенти

Таклиф ҳажми дона

Нарх сўм




0

2




2

4




4

6




6

8




8

10




10

12




12

14




14

16




16

18

а) Таклиф нарx эластиклиги коифицентини ҳисобланг.
б) Нарx эластиклиги коэффициенти ҳақида нима дея оласиз?

Ечими:
a)


1. *
2. = Ø
3. =| | = 1, =| =

4. =| | = , =| =

5. =| | = , =| =

6. =| | = , =| =

7. =| | = , =| =

8. =| | = , =| =

9. =| | = , =| =

X

*

Ø

1

1,5

1,(3)

1,25

1,2

1,(15)

1,(14)

б) Эластиклик - бир ўзгарувчининг бошқа бир ўзгарувчи таъсири остида ўзгаришини ўлчайдиган ўлчов; аниқроқ қилиб айтганда, бирор ўзгарувчининг бир фоизга ўзгаришининг натижасида бошқа бир ўзгарувчининг маълум фоиз миқдорга ўзгаришини кўрсатадиган сондир.



4 мисол
Жадвалда турли товарлар тўғрисида маълумот келтирилган




A bozor

B bozor

V bozor

G bozor

P0

10 sum

400 sum




25 sum 1 dona X Tovar

Q0

15 sum.dona

600 min.dona

16 dona

160 dona Z Tovar

P1

16 sum

800 sum




35 sum 1 dona X Tovar

Q1

10 mln.dona

1800 ming.dona

40 dona

180 dona Z tovar

V0







20000 sum




V1







40000 sum




P0P1 - ҳар бир Товар бирлигига олдинги ва янги нарx
Q0Q1 - олдинги ва янги талаб ҳажми (таклифи)
V0V1 - истеъмолчиларнинг олдинги ва янги даромадлари
Асосий аниқлаш керак бўлган жиҳатлар:
а) Ҳар бир бозорда тақдим этилган товар учун, эластикликнинг қандай турини ўрнатиш мумкин?
б) Б бозорда тақдим этилаётган Товар қайси турга киради?
в) Эластиклик коифиценти
г) Г бозорда такдим этилган товарлар бир-бирига қандай алоқадор?
Ечими:
а) Ҳар бир бозорда тақдим этилган товар учун, эластикликнинг қандай турини ўрнатиш мумкин?

А) = 0,556 талаб ноэластик
Б) = 2 талаб эластик
В) = 7,5 талаб эластик
Г) кесишган талаб эластиклиги
= 0,3125 талаб ноэластик
б) Б бозорда тақдим этилаётган Товар қайси турга киради?


1-масала
Ойига доимий харажатлари 100 сумни ташкил қиладиган фирма, ишлаб чиқариш хажмидан келиб чиққан ҳолда қуйидаги ўзгарувчан харажатларни режалаштирди:

Q дона.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

AVC ,сум.

0

100

180

250

300

350

420

510

620

750

920

1. Юқоридаги маълумотлар асосида, фирманинг энг самарали фаолиятини кўрсатинг.
2. Мукаммал рақобат бўлган бозорда ягона маҳсулот нархи 6 дан 13 сумгача ўзгаради. 6,8 ва 13 сумда даромад ва фойдани аниқланг.

Q,
dona.

TFC, sum.

TVC, sum.

TC, sum.

AFC, sum/
dona

AVC,
sum/
dona

АТС,
sum/dona

МС,
sum/ dona


TR, sum.


Pr, sum.

6

6

8

13

6

8

13

0

100

0


































10

100

100


































20

100

180


































30

100

250


































40

100

300


































50

100

350


































60

100

420


































70

100

510


































80

100

620


































90

100

750


































100

100

920


































5. Берилган маълумотлар асосида жадвални тўлдиринг.

Q

TC

FC

VC

MC

АTC

АVC

AFC

Маҳсулот миқдори

Умумий харажат

Доимий ҳаражатлар

Ўзгарувчан ҳаражатлар

Маржинал ҳаражат (қўшимча)

Ўртача умумий харажат

Ўртача ўзгарувчан ҳаражатлар

Ўртача доимий ҳаражатлар

0

120



















1

260



















2

360



















3

460



















4

600


















1. Иккита фирма дам олиш уйларини қуриш лойиҳасини таклиф қилмоқда. Биринчи фирма икки йилда қуриб битирмоқчи ва биринчи йил 200 млн, иккинчи йил 300 млн ажратишни сўрамоқда. Иккинчи фирма уч йиллик инвестицияни 90, 180 ва 288 млн сўм нисбатда сўрамоқда. Агар 20 фоизлик дисконтлаш ставкасидан фойдаланилса, бу икки лойиҳанинг қайси бири арзон?

2. Фирма 130 минг доллар, ҳаражат қилиб 10 минг доллор иқтисодий фойда кўрган.
Ҳаражатлар таркибига 5 минг доллорлик нормал фойда кирган. Корхонанинг фойда
нормасини аниқланг.

1. Корханинг ижара хақи 15000 суғрта пули 5000 сўм. Қарз юзасидан мажбуриятлар


2000 сўм амортизация 1000 сўм. Ёқилғи, энергия 15000 сўм. Транспорт хизмат сарфлари 5000
сўм ишчи – хизматчилар иш ҳақи 250000 сўм.
Корхонанинг умумий ҳаражатлари неча сўмдан иборат.
2. Корхонада ойига 1500 дона маҳсулот ишлаб чиқарилади. Маҳсулот бирлигининг
баҳоси 500 сўм, ишлаб чиқариш харажатлари 350 сўм бўлса, корхонанинг ялпи фойдаси неча
сўмни ташкил қилади?

2. Хусусий қандолатчилик фирмаси 1 қандолат маҳсулотларини тайёрлаш билан шуғулланади.Корхонада 20 та ишчи ишлайди ва ҳар куни 150 та торт тайёрлайди. Маҳсулотни тайёрлаш учун сарфланган доимий харажатлар 50000 сўмни ва ўзгарувчан харажатлар эса 400000 сўмни ташкил этади.Агар фирма чакана савдо расталарига маҳсулотни улгуржи нархда ўтказиб, кунига 20% соф фойда олса, чакана савдо ташкилотининг фойдаси харид нархининг 15 % ташкил этса :
-корхонанинг соф фойдасини:
-корхона даромадини;
-ҳар бир тортнинг сотув нархини;
-чакана савдо ташкилотининг фойдасини
-ҳар бир торт учун қилинган ўртача харажатларни;
-фирма самарадорлигини аниқланг.
2. Асосий капиталнинг қиймати 40000 сўм капитални таъмирлаш учун сарфлар 15000
сўм хизмат даври 10 йил.
Амортизация нормасини аниқланг.
13. Кичик шаҳарчада 240 минг аҳоли Яшайди. Улар тенг уч гуруҳдан (80 минг кишидан) иборат дейлик. Ижтимоий неъмат: ёритиш учун чироқ ўрнатиш қадр-қиммати ҳар бир гуруҳ учун турлича. Ҳар бир гуруҳ турли миқдорда чироқ ўрнатиш тарафдорлари: А гуруҳ учун индувидуал талаб П = 1-0,01Қ формуласида ифодаланган. Бу эрда П - нарх, Қ - шаҳарчада чироқлар миқдори;
Иккинчи В гуруҳ учун П = 2-0,02Қ; Учиничи С гуруҳ учун эса, П = 3-0,03Қ;
Йўлга чироқлар ўрнатишдаги меъёрий харажатлар доимий бўлиб, 240 минг сўмни ташкил қилади. Шаҳарчада йўлга ўрнатиладиган чироқларнинг оптимал миқдори нечта?
18. «Талаба» актсионерлик жамиЯти»нинг устав капитали номинал баҳоси 1000 сўмдан 100000 актсиЯдан иборат. ЖамиЯт 90000 актсиЯ чиқарди ва шу вақтга қадар 5000 дона актсиЯни қайтариб сотиб олди.
А) Актсионерлик жамиЯтининг қанча актсиЯси муомалада юрибди?
Б) Агар актсиЯларни 2 баробар қимматига сотиш мумкин бўлса, жамиЯт максимал даражада қанча маблағ тўплаши мумкин?
ОблигатсиЯ билан актсиЯнинг фарқи нимада кўрсатинг?

16. Фонд биржасида ўйновчи айиқ мижоз билан унга олти ойдан сўнг 5 минг сўмлик курс бўйича 200 дона актсиЯни сотиш учун битим тузди. Орадан олти ой ўтгач актсиЯ курси 4 минг сўмга тушди. «Айиқ» ютадими ёки ютқазадими, унинг ютуғи ёки зарарини ҳисобланг.
Биржада «айиқлар» ким-у, «буқалар» ким? Брокер, дилерчи?
17. Фонд биржасида ўйновчи «Буқа» 500 дона актсиЯни 7 минг сўмдан сотиб олди. Маълум муддат ўтгач актсиЯ курси 10 минг сўмга кўтарилди. У ютдими ёки ютқаздими? Ютуқ ёки зарарнинг миқдори қанча?
Нима сабабдан фонд биржасида маълум даражада чайқовчилик учун йўл берилади?
Download 59,83 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish