3-mavzu. Iqtisodiyotda foydalaniladigan dasturiy mahsulotlar. Reja

Operatsion tizimlarining funktsiyalari. Operatsion tizimlar turlari. 
1. Microsoft Windows operatsion tizimi rivojlanish tarixi 
Microsoft Windows operatsion tizimlari tarixi 1983 yilda Microsoft Windows operatsion 
tizimidan boshlanadi. Ularning Windows(inglizcha “oynalar”) nomlanishining asosiy sababi, 
operatsion tizim bir vaqtning o`zida bir necha oyna bilan ishlash (matn terish, hisob-kitoblar 
qilish, film ko`rish va hakozo) imkoniyatiga ega. 
Microsoft Windows operatsion tizimlarining rivojlanish tarixi quyidagi jadvalda 
keltirilgan: 
Yil 
Izoh 
1983 
1983 yilning noyabrida Microsoft Windows sotuvga chiqarilgan. 
1985 
1985 
yilning 
noyabrida 
Microsoft 
Windows 
1.0 
sotuvga 
chiqarilgan.
1987 
1987 yilning 9 dekabrida Microsoft Windows 2.0 sotuvga chiqarilgan. 
1988 
1988 yilning iyunida Microsoft Windows/286 yoki Windows 286 chiqqan. 
1990 
1990 yilning may oyida Microsoft Windows 3.0 sotuvga chiqarilgan. 
1991 
1991 yili Windows 3.0a(Microsoft Windows 3.0 multimedialik qismi) 
chiqarilgan. 
1992 
1992 yilning aprel oyida Microsoft Windows 3.1 sotuvga chiqarilgan. 
1993 
1993 yilning avgustida Microsoft Windows NT 3.1 sotuvga chiqqan. 
1994 
1994 yilning sentyabrida Microsoft Windows NT 3.5 chiqarilgan. 
1995 
1995 yilning iyun oyida Microsoft Windows NT 3.51 chiqqan. 
1995 
1995 yil avgust oyida Microsoft Windows 95 sotuvga chiqarilgan. 
1996 
1996 yilning avgustida Microsoft Windows NT 4.0 chiqarilgan. 
1996 
1996 yilning noyabrida Microsoft Windows CE 1.0 chiqqan. 
1997 
1997 yilning noyabrida Microsoft Windows CE 2.0 chiqarilgan. 
1998 
1998 yil iyun oyida Microsoft Windows 98 sotuvga chiqarilagn. 
1998 
1998 yil iyulida Microsoft Windows CE 2.1 sotuvga chiqarilgan. 
1999 
1999 yilning 5 mayida Microsoft Windows 98 SE sotuvga chiqarilgan. 
1999 
1999 yili Microsoft Windows CE 3.0 sotuvga chiqarilgan. 
2000 
2000 yil fevralida Microsoft Windows 2000 sotuvga chiqarilgan. 
2000 
2000 yilning iyunida Microsoft Windows ME(Millennium) chiqqan. 
2001 
2001 yil 25 oktyabrida Microsoft Windows 10 sotuvga chiqarilgan. 
2003 
2003 yil 28 martida Microsoft Windows Server 2003 sotuvga chiqqan. 
2007 
2007 yilda Microsoft Windows Vista sotuvga chiqarildi. 
2. Microsoft Windows 10 operatsion tizimini ishga tushirish 
Kompyuterni ishga tushirish tugmasi(
Power
) bosilgandan keyin avtomatik ravishda 
Microsoft Windows operatsion tizimi yuklanishni boshlaydi.
Operatsion tizimga kirish jarayoni tugagandan keyin ekranda Windows 10 "Ish 
stoli" paydo bo’ladi. 
Microsoft Windows 10 "Ish stoli" tuzilishi va ungao’zgartirish kiritish 
Windows 10 operatsion tizimida ish stoli mavjud (3.1-rasm) bo`lib, u operatsion 
tizimning eng asosiy elementlaridan biri hisoblanadi. Windows 10 operatsion tizimining "Ish stoli" 
asosiy oyna, "Pusk" menyusi va topshiriqlar panelidan (“Панель задач”) tashkil topadi.

---

3.1-rasm. Windows 10 operatsion tizimi
 
"Ish stoli" 
3.2-rasm. Microsoft Windows 10 "Pusk" tugmasi 
3.3-rasm. Microsoft Windows 10 topshiriqlar paneli 
Topshiriqlar paneli quyidagi bo`limlardan iborat: 
1.
“Пуск” tugmasi; 
2.
Tezkor yuklash bo`limi(Панель быстрого запуска); 
3.
Ochilgan fayllar ro`yxati; 
4.
Turli dastur belgilari joylashuvchi muhit; 
5.
Tillarni tanlash bo`limi; 
6.
Vaqt va sanani ko`rsatib turuvchi bo`lim. 
Windows da Ish stolini o`zining parametrlarini ham o`zgartirish imkoniyati mavjud.
Buning uchun "Ish stoli"ning bo’sh qismida sichqonchaning o’ng tugmasi bosishimiz va hosil 
bo`lgan konteks menyudan (3.6-rasm) Свойства(Hususiyat) bo’limini tanlash lozim. 
3.6-rasm. Qo’shimcha imkoniyatlar darchasi(Konteks menyu) 

---

Bu bo’lim tanlangandan keyin Свойства: Персонализация darchasi (3.7-rasm)
ochiladi. Paydo bo’lgan darchada Темы bo’limini tanlash lozim. 
3.7-rasm. Свойства: Экран darchasi 
Темы bo’limi 
Темы bo’limida operatsion tizimda 
ochiladigan 
darchalarning 
ko`rinishini 
o’zgartirish 
mumkin.Buning 
uchun 
bo’limning Tema darchasida 
Классическая 
va 
Windows 10
ko’rinishlarini (3.8-rasm) tanlash ham mumkin. 
3.8-rasm. Darchalarning 
Классическая 
va 
Windows 10
ko’rinishlari 
Odatda, Windows 10 operatsion tizimida Windows 10 ko’rinishi tanlangan bo’ladi. 
Классическая 
ko’rinishi nisbatan sodda ko’rinishga ega bo’lib, Windows 10 ko’rinishiga 
qaraganda operativ xotiraning kamroq qismini band qiladi. Albatta, bu ko’rinish kompyuterning 
tez ishlashiga ta’sir ko’rsatadi.