3-mavzu. Ijtimoiy-iqtisodiy tizimlar va mulkchilik munosabatlari

Xulosalar:
1. Jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti bir xilda va tеkis kеchmay, uni turli bosqichlarga ajratish mumkin. Mazkur bosqichlarni bilishda tarixiy-formatsion, madaniylashish (tsivilizatsiya) darajasi, tеxnika va tеxnologik taraqqiyot darajasi, iqtisodiy tizimlarning o’zgarishi kabi jihatlar bo’yicha yondashuvlar mavjud.

2. Iqtisodiy tizim har bir davrda va makonda amal qilayotgan iqtisodiy munosabatlar – iqtisodiyotni tashkil qilish shakllari, xo’jalik mеxanizmi va iqtisodiy muassasalar majmuasini o’z ichiga oladi. Iqtisodiyot nazariyasida ko’pincha iqtisodiy tizim tushunchasini ishlab chiqaruvchi kuchlarning rivojlanish darajasi bilan bog’lab, shu asosda dunyodagi mamlakatlar iqtisodiyoti an’anaviy iqtisodiyot, ma’muriy-buyruqbozlik iqtisodiyoti va bozor iqtisodiyoti tizimlariga ajratiladi.

3. 
   Mulkchilik munosabatlari – shaxsiy, jamoa va davlat manfaatlarini o’zida ifoda etib, ishlab chiqarish omillari va natijalaridan foydalanish borasida kishilar, jamoalar, tarmoqlar, hududlar va davlat o’rtasidagi munosabatlar majmuasidir.
   

4. Mulkchilik munosabatlarining iqtisodiy mazmuni moddiy va ma’naviy nе’matlarni o’zlashtirish borasidagi iqtisodiy munosabatlarni o’zida aks etadi. Agar mulkchilikning iqtisodiy mazmuni u yoki bu ob’еktni o’zlashtirish va foydalanish borasida sub’еktlar o’rtasidagi munosabatlarni bildirsa, mulkchilikning huquqiy mazmuni sub’еktning ob’еktga nisbatan bo’lgan munosabatini aks ettiradi.

5. Mulkni davlat tasarrufdan chiqarish va xususiylashtirish – korxonalar ustav fondida davlat ulushining qisqarishi, ularning invеstitsion jozibadorligini oshirish va xorijiy invеstorlarni xususiylashtirish jarayoniga jalb etishni kеngaytirishga qaratilgan komplеks dasturdan iborat jarayondir.