3-Mavzu. Dorixona gigiyenasining umumiy asoslari. Kimyo-farmatsevtika korxonalarida yoritilganlik Ma’ruzaning maqsadi

Yorug‘likning
gigiyenik
ahamiyati 
Organizmga ta’sir qiladigan tashqi muhit omillari orasida yorug‘lik dastlabki o‘rinlardan 
birini egallaydi. Yorug‘lik ko‘ruv organiga ta’sir qilibgina qolmay, umuman butun organizmga 
ham ta’sir ko‘rsatadi. Yorug‘lik ta’siri ostida organizmning fiziologik va psixik reaksiyalari 
qayta tuziladi, organizmning umumiy tonusi o‘zgarib, u faol holatga o‘tadi. 
Tabiiy yorug‘likning organizmdagi xilma-xil jarayonlarga ta’sir ko‘rsatib, o‘sishni 
tezlashtirishi, moddalar almashinuvi protsesslarini jonlantirishi, gazlar almashinuvini 
kuchaytirishi aniqlangan. Yoritish sharoitlari yaxshi bo‘lmasa, odamning umumiy kayfiyati, 
ruhiyati yomonlashib, jismoniy va aqliy qobiliyati pasayib qoladi. Yaxshi yorug‘ tushib 
turmasligi tufayli ko‘zga doim zo‘r kelishi oqibatida maktab o‘quvchilari ko‘zining yaqindan 
ko‘radigan bo‘lib qolishini F. Erisman 1870 yildayoq ishonarli qilib isbotlab bergan edi. 
Quyosh nuri spektri tarkibiga kiradigan ultrabinafsha nurlarning bakteritsid ta’siri 
gigiyenik jixatdan alohida ahamiyatga egadir. Ultrabinafsha nurlar ta’siri ostida bakteriyalarning 
rivojlanishi susayib qoladi, bu nurlar etarlicha uzoq ta’sir ko‘rsatib turganida esa, bakteriyalar 
halok bo‘lib ketadi. 
Tabiiy va sun’iy yorug‘likning etarli darajada tushib turishi sog‘lomlashtiruvchi va 
madaniy ishlar orasida katta ahamiyatga ega. 
Yorug‘likni
xarakterlaydigan
asosiy
miqdorlar
va
ularning
o‘lchov
birliklari
Yorug‘likning kuchi.
Turli manbalarning yorug‘liklari har xil spektrlarga ega bo‘lgani 
uchun sifat jihatdan va yorug‘lik sistemasiga ko‘ra miqdor jihatdan farq qilishi mumkin. 
Yorug‘lik kuchi shamlar bilan ifodalanadi. Bu birlikning qiymati platinaning qotish 
temperaturasidagi to‘la nurlatgichning ravshanligi 1 
sm
2 
ga 60 
sb 
ga baravar deb qabul qilinadi. 
Ravshanlik.
Ravshanlik ko‘z bevosita sezadigan yorug‘lik miqdoridir. Ravshanlik miqdori 
nur sochib turgan yuza birligining mazkur yo‘nalishda yarqirayotgan yorug‘lik oqimi zichligi 
bilan belgilanadi. Ravshanlik 
nitlar (nt) 
va 
stilblar (sb) 
bilan ifoda etiladi.