3-Mavzu. Dorixona gigiyenasining umumiy asoslari. Kimyo-farmatsevtika korxonalarida yoritilganlik Ma’ruzaning maqsadi

 
Dorixonaning loyihalanishi va sanitar-texnik jihozlanishiga gigienik talablar. 
Dorixonalarning aholi yashash punktlarini tasdiqlangan general rejasi asosida va
loyihalash proektlariga binoan joylashishi lozim. Er maydoni hajmi shahar, posyolka, qishloq 
aholi yashash punktlarini loyihalashtirish va qurishga asoslangan San Q va M (Sanitar qoida va 
me’yori) bo‘limlariga muvofiq qabul qilinadi. Dorixona xonalarining tuzilishi va tarkibi kasb 
yo‘nalishi va vazifasining loyihasini hisobga olgan holda belgilanadi. 
Dorixona sig‘imining hisob ko‘rsatkichi yillik retseptlar soni (birliklarda) va mahsulot 
ayirboshlashga (so‘mda) bog‘liq. 

---

Katta shaharlardagi dorixonalar asosan qo‘shimcha bino sifatida yoki binoning birinchi 
qavatiga joylashtirilib, alohida er maydoniga ega bo‘lmaydi. Uncha katta bo‘lmagan qishloq 
aholi yashash punktlarida, ishchi posyolkalarda dorixonalar alohida binoda joylashib, dorixona 
er maydoniga ega bo‘ladi. 
Dorixonalarning yer maydoniga qo‘yiladigan gigiyenik talablar. 
Dorixonalar uchun 54 m
2 
dan kam bo‘lmagan hajmga ega bo‘lgan maydoncha ajratilib 
bunday er uchastkasi ifloslanmagan, quruq, yaxshi insolyasiyali va tinch relefli bo‘lishi kerak, 
qisman og‘ishmaga ega bo‘lgan va janubga qaragan maydonni tavsiya qilish mumkin. Bu 
nafaqat qulay insolyasiya sharoitini ta’minlab qolmasdan, balki atmosfera yog‘inlarining tabiiy 
oqib ketishini ta’minlaydi.
Yer osti grunt suvlari - yer yuzasiga yaqinlik darajasi 1,5 m dan kam bo‘lmasligi kerak. 
Bunday suvlarning er yuzasiga yaqin turishi dorixona yerto‘lasiga suv toshishi, devorlarda, 
fundament va bino xonalarida namlik paydo bo‘lishiga ta’sir ko‘rsatib, dori preparatlarining 
holati va xossasiga ta’sir qiladi, chunki ularning ko‘pchiligi namlikka sezgir bo‘ladi. Dorixona 
yer maydoni atmosfera chiqindilaridan, shovqin va sanoat korxonalari, aeroport, kommunal 
manbalar faoliyati bilan bog‘liq tashqi muhitning salbiy omillaridan himoyalangan bo‘lishi 
kerak. Shuning uchun, dorixona maydoni salbiy ta’sirlarga ega bo‘lgan manbalar orasida 
sanitariya himoya maydonlari bo‘lishi lozim. Atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbalar 
dorixonaning shamol esmaydigan tomoniga joylashtiriladi. Yer maydoni atmosfera havosida 
zararli moddalar miqdori havo uchun belgilangan REK dan oshmasligi kerak. 
Dorixona 
binosidan 
tashqari 
maydonda 
omborxona, 
mashinalar 
turar 
joyi, 
germitizatsiyalangan axlatxona va oqava suvlar o‘rasi bo‘lishi kerak. Dorixona bilan funksional 
bog‘liq bo‘lmagan qurilish binolarini maydonga joylashtirish ruxsat etilmaydi. Markazlashgan 
suv bilan ta’minlanishi mumkin bo‘lmaganda quvurli quduq o‘rnatiladi, agar shaxtali quduq 
o‘rnatilgan bo‘lsa Sanitariya epidemiologiya nazorat markazi tomonidan doimiy, qat’iy nazorat 
qilib borish, quduqni vaqti -vaqti bilan tozalash va zararsizlantirish lozim. Ifloslantirish manbai 
va quduq orasidagi oraliq 25 m dan kam bo‘lmasligi kerak. Dorixonada kommunikatsiya 
o‘rnatishning iloji bo‘lganda, xovlida yaxshi jihozlangan va suv o‘tkazmaydigan o‘rali hojatxona 
joylashtiriladi. Dorixona yer maydonining 15-25% qurilish binolari va 50% dan kam bo‘lmagan 
qismi ko‘kalamlashtirilgan maydonga to‘g‘ri kelishi kerak. Yuk tushirish maydonchasi va qulay
kirish yo‘lakchalarini qurilishi maqsadga muvofiqdir.