MgCO
MgO
CO
t C
3
2
0
Kаustik mаgnеzit оddiy suvdа qоtmаydi. Uni хlоrli mаgniy MgSl2*N2О eritmаsi bilаn qorishtirgаndа Mg(ОN)2
vа ZMgО*MgSl2
lаrni хоsil qilib, аstа sеkin qоtа bоshlаydi. Quyuuqlаnish dаvrining bоshlаniShi 40 minutdаn
kеyin, охiri 8 sоаtgаchа.
Gidrаvlik охаk
Tаrkibidа 8 dаn 20% gаchа tuprоq, bo`lgаn mеrgеlli охаktoshni 400-1100°S piShirib gidrаvlik охаk оlinаdi.
Gidrаvlik охаkning zishligi2,2-3,0g/sm3, O`rtаshа zishligi 500-800g/sm3
Gidrаvlik охаk sеkin qоtаdi: Bоshlаnishi 0,5-2 sоаt, tugаshi 8-16 sоаt.
Ishlаtilish jоyi
-g`isht
tеrish uchun qоrishmа
-хаrsаng tosh tеrish uchun qоrishmа
-suvоq. uchunqorrishmа
-pаst mаrkаli bеtоnlаr.
Romantsement
Tarkibida 25% va undan ko'p tuproq, bo'lgan mergelli oxaktosh yoki mergelni 900°S
da qizdirib
olinadi.
Romantsement tarkibida bog'lanmagan SaO deyarli bo'lmaydi, bo'lsa xam 2-3% atrofida bo'ladi.
Romantsement 3 markada ishlab chiqariladi (MPa) 2,5;5;10. Xajmi o'zgarishi bo'yicha tekis bo'lib
talabga javob berishi kerak.
Undan-qurilish qorishmasi, beton, beton buyumlar olinadi.
PORTLANDTSEMENT
Umumiy tushunchalar
Tarkibida (70-80%) ko'p miqdorda silikat kal`tsiy bo'lgan bog'lovchi material portlandtsement
deyiladi.
Sifatli sement olish uchun klinkerni kimyoviy tarkibi aniq bir me'yorda bo'lishi kerak. СаО-63-66%
SiO2 -21-24%
Al2O3-4-8%
95-97% цемент олишда асосий оксидлар
Fe2O3-2-4%
Яна оз микдорда МgО; SО3; Nа2О; К2О; ТiO2; Сг2О3; Р2О5 учраши мумкин.
Клинкернинг
минералогик таркиби
ЗСаО·SiO2 -уч кальцийли силикат -С3S-алит 45-60%
2СаО·SiO2 -икки кальцийли силикат-С2S-белит 15-30%
ЗСаО·А12О3 -уч кальцийли алюминат-С3А-целит 5-15%
4СаО·А12О3*Ре2О3 -тўрт кальцийли алюмоферрит АР-целит 19-20%
Sementda bog'lanmagan CaO miqdori 0,5% dan bog'lanmagan MgO miqdori 5% dan oshmasligi kerak,aks xolda
xajmi o'zgarishi notekis bo'ladi.
Pishirish. Xom ashyoni pishirishda eng asosiy effektiv yokilg'i-tabiiy gazdir. (Ya'ni kul
qoldirmaydigan, ko'p issiqlik chiqaradigan, arzon). Mazut va ko'mir ishlatish
tobora kamayib
bormoqda. Sement narxining 26% yoqilg'i uchun sarflanadi. Shuning uchun zavodlarda yokilg'iga
katta e'tibor beriladi.
Sement ishlab chiqarish murakkab texnologir jarayondir:
a) xom ashyoni kar`er dan qazib olish va zavodga keltirish (oxaktosh, tuproq);
b) xom ashyo aralashmasini tayyorlash;
v) pishirish - klinker olish;
g) gips qo'shib klinkerni tuyish- sement olish ;
d) tayyor maxsulotni siloslarda saqlash;
Sement uch xil usulda olinadi: quruq, xo'l, aralash.
Aylanma pechlarda pishirish:
Uchchala usulda xam pishirish asosan aylanma pechlarda olib boriladi.
Pechning uzunligi 95-185-230 m
Diametri - 5-7 m
bir sutkada 3000 t.
sement olish mumkin
Pech minutiga 1-2 marta aylanadi. Pechning og'ish burchagi - 1°
Aylanma pechda bo'ladigan fizik-ximik jarayonlar:
I. quritish zonasi - 70-200°S namning parlanishi
II. isitish zonasi 200-700°S-organik moddalar yonadi, giltuproqdan 450-500°S
da kimyoviy
bog'langan suv chiqib ketadi. Аl2Оз·2SiO2·2Н2О А12Оз+2SiO2+2Н2О
(xsl usulda pechni 50-60% ini egallaydi)