3-masala. Idishli-donali yuklarni ombordan konteynerga qayta ortish

3-masala. IDISHLI-DONALI YUKLARNI OMBORDAN KONTEYNERGA QAYTA ORTISH
Yuk rampasi mavjud bo’lmagan holatda katta tonnajli konteynerga yoki kontreylerga idishli donali yuklarni ortish texnologiyasining ikkita varianti ko’rib chiqiladi. Mexanizatsiyalashning ikkita sxemasining har biri uchun asosiy texnik iqtisodiy ko’rsatkichlar aniqlanadi va samarali varianti tanlanadi.
Berilgan:
20 t yoki 30 t brutto massali katta tonnajli konteyner yoki (kontreyler)ning turi;
Q_s– sutkalik yuk oqimi, t/sut;
Paket o’lchamlari:
a–uzunligi, m
b–eni, m;
C_p– paket balandligi, m;
G – massasi, t.
Konteyner (kontreyler)ga yukni ortish texnologiyasi variantining bittasi:
Paketlangan yuklar.
Quyidagilar aniqlansin:
1.Konteyner (kontreyler)ga yukni ortish tannarxi;
2. Yuk joyining soni;
3. Ishchi kuchi sarfi;
4.Yillik ekspluatatsiya sarfi bo’yicha mexanizatsiyaning eng yaxshi varianti.
Yuk rampasi mavjud bo’lmagan holatda idishli donali yuklarni konteyner yoki kontreylerga ortish texnologiyasi.
Yechish:
1. Bitta konteyner yoki kontreyler donalab va tagliksiz yuklanganda yukning og’irligini aniqlash.
(3.1)
bu yerda: A– konteynerning ichki uzunligi, (og’irligi 20 t bo’lgan 20-futli konteynerlar uchun A=59000m, og’iriligi 30 t bo’lgan 40-futli konteynerlar uchun A=11900mm);
B – konteynerning ichki kengligi (V= 2300 mm);
S – konteynerning ichki balandligi m, yoki konteynerdagi taxlangan yukning balandligi (S = 1800-2300 mm);
f_k – konteyner (kontreyler)ning hajmini to’ldirish koeffitsiyenti (f_k = 0,6-0,8);
G – transport paketining massasi, t;
a va b – qayta ortish ombor operatsiyalarida qo’llaniladigan transport paketining yoki taglikning o’lchamlari, mm;
S_p– taglikning yuk bilan birga balandligi, mm;
150– standart ikki qatlamli taglik balandligi, mm.

3.1-rasm. Paketlangan yuklarni konteynerga ortish texnologiyasi: a) yuk rampasi mavjud bo’lmagan holatda yuk aravachasi va elektr yuklagich yordamida; b) yuk rampasi mavjud holatda vilkali elektr yuklagich yordamida.

2. Konteyner (kontreyler)ga butun yuk paketlarini yuklagan holatda, konteynerga ikkita usul bilan yuklanganda transport paketlarining soni aniqlanadi.

, (3.2)
, (3.3)
Bu yerda, ε(…)– qavsdagi ammalarni bajarish hisobiga sonning butun qismini belgilash.
Hisoblarda N₁, N₂ birliklarning eng kattasini olgan holda, konteynerda yuk og’irligini aniqlash:
, t (3.4)
3. Konteyner (kontreyler)ni bir vaqtda ortishdagi omborning yuklash maydoni d joyining sonini aniqlash:
, (3.5)

bu yerda: Q_s– ombordan bir sutkada konteyner (kontreyler)ga yuk topshirish sutkalik yuk oqimi, t/sut;

t_k – konteyner (kontreyler)ga yuklarni ortish vaqti yukning turiga, yuklash texnologiyasiga va transport-ekspeditorlik kompaniyasining talabiga bog’liq bo’ladi t_k=20-40 min;
n_sm – konteynerni ortish bo’yicha ombordagi smenalar soni (n_sm=1-3);
T_sm – ish smenaning vaqti, s (T_sm=8…12 s);
k_t– ish vaqtidan foydalanish koeffitsiyenti (k_t = 0,8…0,9);
60 – bir soatda daqiqalar soni.
4. Idishli-donali yuklarni konteynerga ortishda yillik ekspluatatsiya xarajati umumiy formula yordamida aniqlanadi:
,(3.6)
bu yerda: γ₁– mexanizatsiyaning turiga bog’liq bo’lgan o’zgaruvchan son; harakatlanuvchi tasmali konveyer uchun γ₁=0; elektr yuklagich va elektr aravacha qo’llaniladigan barcha variantlar uchun γ₁=1; t_e– elektr yuklagich yoki vilkali elektr aravachaning ish sikli: yuklanadigan konteynerga yuk paketlarini elektr yuklagich yordamida tashilganda ; vilkali elektr aravacha uchun t_e=2 min, min; t_k– bitta konteyner (kontreyler)ni ortish vaqti, min; brutto massasi 20 t. bo’lgan konteynerlar uchun t_k =20…30 min, brutto massasi 30 t. bo’lgan konteynerlar uchun t_k =30 … 40 min;