3-ma’ruza. Raqamli transformatsiya Reja

Kiberfizik tizimlar 

2006  yilda  Xelen  Gill  "kiberfizik  tizimlar"  atamasini  tabiiy  ob'ektlar,  sun'iy 

tizimlar  va  kontrollerlar  majmuasiga  nisbatan  ishlatdi.  Aynan  shunday  tizimlar 

yordamida sanoat ishlab chiqarishni modernizatsiya qilishning eng muhim muammolari 

bog'liq hisoblanadi. 

Kiber  fizik  tizimlar

  (CPS)  -  bu  haqiqiy  dunyo  holatidagi  o'zgarishlarni  sezish 

uchun bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lgan hisoblash va samarali integratsiyalangan 

jismoniy  komponentlarni  o'z ichiga olgan  aqlli  tizimlar. Kiberfizik tizimlarga  robotlar, 

aqlli binolar, tibbiy implantlar, o'ziyurar mashinalar va dronlar kiradi. 

---

 

Kiber  fizik  tizimlarni  joriy  etish  yuqori  sifatli  tovarlarni  arzon  narxlarda 

olishning yanada samarali, moslashuvchan va tezkor usullarini o'rnatishga imkon beradi, 

bu  esa  iqtisodiyotning  o'sishini,  malakali  ish  o'rinlarini  ta'minlaydi  va  pirovardida 

kompaniyalar va mintaqalarning raqobatbardoshligini o'zgartiradi.  

Kiber fizik tizimlar joriy qilingan zavodlarga misol qilib, quyidagilarni keltirish 

mumkin:  Toledodagi  Chrysler  zavodi.  Bu  erda  har  kuni  700  dan  ortiq  Jeep  Wrangler 

korpusi ishlab chiqariladi. Bu ishlab chiqarish jarayoniga 259 ta nemis KUKA robotlari 

kiradi, ular 60 ming boshqa qurilmalar va dastgohlar bilan "muloqot" qiladi. Ma'lumot 

almashish  va  saqlash  bulutli  texnologiyalar  yordamida  tashkil  etilgan.  Zamonaviy 

kompyuterlashtirilgan  yechimlar  individual  buyurtmalarni  bajarish  asosida  ommaviy 

sanoat  ishlab  chiqarishining  mahsuldorligi  va  moslashuvchanligini  sezilarli  darajada 

oshirish imkonini berdi. 

Aqlli sanoat 

Aqlli ishlab chiqarishning an'anaviy ishlab chiqarishdan farqi - mahsulot ishlab 

chiqarish va yetkazib berishning barcha bosqichlarida tarmoq axborot texnologiyalari va 

kiberfizik tizimlarning eng intensiv va keng qamrovli qo'llanilishidir.  

---

Kiber fizik tizimlar barcha elementlar (resurslar, dastgohlar, montaj liniyalari, 

omborlar, logistika, marketing va boshqa modullar) bir aloqa tarmog'iga birlashtirilgan 

aqlli  ishlab  chiqarish  tizimlarining  shakllanishiga  olib  keladi  –  ular  bir-birlari  bilan 

ma'lumot  almashishlari,  muayyan  harakatlarni  boshlashlari  va  inson  aralashuvisiz  bir-

birlarini  mustaqil  boshqarishlari  mumkin.  Bu  ishlab  chiqarish  jarayonining  barcha 

bosqichlarida  keskin  yaxshilanishlarni  amalga  oshirish,  ishlab  chiqarish  xarajatlarini 

keskin kamaytirish, ta'minot zanjiri boshqaruvini optimallashtirish va iste'molchilarning 

har qanday yangi talablariga moslashuvchan javob berish imkonini beradi. 

Sensorlar  orqali  zanjirda  doimiy  ma'lumotlar  almashinuvini  ta'minlaydigan, 

o'zaro  bog'liq 3D  printer  fabrikalari  va bulutli  texnologiyalar  zanjirini  o'z  ichiga olgan 

aqlli zavod, standart buyurtmalarni hisobga olmaslikka asoslangan bo'lib, "faqat mavjud 

bo'lgan  narsani  ishlab  chiqarish"  tamoyili  bo'yicha  individual  buyurtmalarni  hisobga 

oladi. 

Aqlli  ishlab  chiqarish  tizimlari  integratsiyaning  ikki  darajasini  birlashtiradi: 

birinchidan,  ishlab  chiqarish  bosqichlari  bo'yicha  korxona  ichidagi  barcha 

operatsiyalarning  yagona  tarmog'iga  vertikal  integratsiya,  ikkinchidan,  korxonalar  va 

qonuniy  ravishda  mustaqil  kompaniyalarning  gorizontal  yorlig'i  har  qanday  geografik 

qamrovning ishlab chiqarish zanjirlarida, shu jumladan global miqyosda.