3-маруза. ИҚтисодий фаолият ва ишлаб чиқариш

Mehnatga haq to‘lashning yagona tarif setkasi (oldingisi)
Mehnatga haq to‘lash razryadlari	Tarif koeffisientlari	Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 18 yanvardagi 47-sonli qarariga asosan),
1	2,476	2847
2	2,725	2997
3	2,998	3148
4	3,297
5	3,612
6	3,941
7	4,284
8	4,640
9	4,997
10	5,362
11	5,733
12	6,115
13	6,503

14	6,893
15	7,292
16	7,697
17	8,106
18	8,522
19	8,943
20	9,371
21	9,804
22	10,240

O‘zbekiston Respublikasi davlat muassasalari tibbiyot va farmasevtika xodimlari mehnatiga haq to‘lashning TARIF SETKASI (oldingisi)

Mehnatga haq to‘lash razryadlari	Tarif koeffisientlari
1	3,148
2	3,464
3	3,809
4	4,191
5	4,609
6	5,070
7	5,578
8	6,191
9	6,872
10	7,629
11	8,390

O‘zbekistonda eng kam oylik ish haqi 1-avgustdan, 2019yildan -223000 so‘m

• O‘zbekistonda eng kam oylik ish haqi 1-avgustdan, 2019yildan -223000 so‘m
• Yoshga doir pensiyalar-436150so‘m
• Bolalikdan nogironlarga beriladigan nafaqa-360460 so‘m
• Zarur ish stajiga ega bo‘lmagan keksa yoshdagi va mexnatga layoqatsiz fuqoralarga beriladigan nafaqa-27650 so‘m
• 2019yil 16 sentyabr' kuni Vazirlar Mahkamasining “Mehnatga haq to‘lash yagona tarif setkasini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
• Qaror bilan Mehnatga haq to‘lash yagona tarif setkasi tasdiqlandi va mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdori (634 880 so‘m) uning asosi etib qabul qilindi (hozirga qadar yagona tarif setkasining asosi etib eng kam oylik ish haqi olingan).

Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 16 sentyabrdagi 775-son qaroriga asosan Mehnatga haq to‘lash yagona tarif setkasi (amaldagi)

Mehnatga haq to‘lash razryadlari	Tarif koeffisientlari
1	1,000
2	1,053
3	1,106
4	1,158
5	1,269
6	1,384
7	1,505
8	1,630
9	1,755
10	1,883
11	2,014
12	2,148
13	2,284
14	2,421
15	2,561
16	2,704
17	2,847
18	2,993
19	3,141
20	3,292
21	3,444
22	3,597

«O‘zbekiston Respublikasi davlat muassasalari tibbiyot va farmasevtika xodimlari mehnatiga haq to‘lashning TARIF SETKASI (amaldagisi)

Mehnatga haq to‘lash razryadlari	Tarif koeffisientlari
1	1,526
2	1,679
3	1,847
4	2,031
5	2,234
6	2,458
7	2,704
8	3,001
9	3,331
10	3,698
11	4,067

Ishchi kuchi bozorining alohida modellarida ish haqi darajasining aniqlanishi.

Ishchi kuchi umumiy taklifini belgilab beruvchi omillar

1.Mamlakat aholisining soni;

2. Aholining umumiy sonida mehnatga yaroqli bo‘lganlar salmog‘i;

3.Aholining jinsiy va yosh tarkibi.

Mehnatning sof raqobatli bozorda ish haqi darajasining aniqlanishi:

1. Ish haqi darajasi alohida mehnat turiga yalpi talab va uning yalpi taklifi ta'sirida aniqlanadi;

2. Alohida ishga yollanuvchilar va ishga yollovchilar ish haqi darajasiga ta'sir ko‘rsata olmaydi;

3. Mehnatga umumiy talab yoki uning umumiy taklifidagi ancha katta o‘zgarishlar ish haqi darajasida o‘zgarish bo‘lishiga olib keladi.

Monopsoniya sharoitida ish haqi darajasining aniqlanishi: >ishga yollovchilar ish haqi darajasini belgilashda nisbiy hukmronlikka ega bo‘ladi; >alohida mehnat turi taklifining cheklanishi ish haqi o‘rtacha darajasining ko‘tarilishiga olib keladi; >mehnat turiga talab kamayganda ish haqi darajasi pasayadi. Inson kapitaliga investisiyalar: >ta'limga va malakaviy tayyorgarlikka investisiyalar; sog‘liqni saqlashga investisiyalar; >ishchi kuchi qo‘nimligini ta'minlashga investisiyalar.

Mehnat munosabatlarinnng iqtisodiy mazmuni va uni tartibga solishda kasaba uyushmalari roli

Mehnat shartnomalarining tarkibiy tuzilishi:

Davlat ta'lim tizimi orqali ishchilarni o‘qitish va qayta tayyorlashni tashkil qilish.

Bandlik xizmati (Mehnat birjalari) faoliyatini amalga oshirish;

Ishga yollashning umumiy shart-sharoitlarini belgilash;

Ish haqining eng kam darajasi (minimal ish haqini aniqlash va o‘zgartirish;

Maqsadli ijtimoiy dasturlarni (kam ta'minlangan oilalarga yordam, ishsizlik bo‘yicha nafaqa, turli ijtiomiy to‘lovlar, pensiya ta'minoti va boshq.) ishlab chiqish va amalga oshirish;

Mehnat munosabatlarining barcha tomonlarini qamrab oluvchi qonunchilik faoliyati;

Kasaba uyushmalarining mehnat munosabatlariga aralashishdan ko‘zlangan asosiy maqsadlar:

>Ishsizlikni ijtimoiy kafolatlash.

>Mehnat sharoitlarini yaxshilash.

>Ish haqini oshirish.

Kasaba uyushmalarining ish haqini oshirishga erishishga qaratilgan chora-tadbirlari:

Adabiyotlar ro’yhati

• Jo’rayev T.,Iqtisodiyot nazariyasi. . Darslik..-T.: «Fan va texnologiya» nashr, 2018. – 512 bet.
• Ўлмасов А., Ваҳобов А.В. Иқтисодиёт назарияси. Дарслик. – Т.: «Iqtisod- moliya», 2018. – 480 бет.
• Jo’rayevT.,Iqtisodiyotnazariyasi. О’quvqo’llanma. .-T.: «Fanvatexnologiya» nashr, 2017. – 638 bet
• В. Ф.Максимова [и др.] Экономическая теория:учебник для бакалавров /; под общей редакцией В. Ф. Максимовой. – Москва: Издательство Юрайт, 2019. – 580 с
• ToshmatovSH, AsatullaevX, AllaberganovZ. Darslik. T.: Iqtisodiy ta’limotlar tarihi« Iqtisod-moliya», 2018. – 341 bet.
• Г. Е. Алпатов [и др.]. Экономическая теория : учебник и практикум для бакалавриата и специалитета / Под редакцией Г. Е. Алпатова. – Москва: Издательство Юрайт, 2018. – 299 с.
• Mc Connell, Brue. Economics. 21th edition. Mcgraw-hill/Irwin, USA, 2018. – 450 p. Gregory Mankiw. Principles of Economics, Boston, MA, USA : Cengage Learning 2018. – 360 p
• ҚЎШИМЧА АДАБИЁТЛАР
• Ўзбекистон Республикаси Конституцияси – Т.: Ўзбекистон, 2017. – 46 б
• Ўзбекистон Республикаси Президентининг "Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида"ги 4947-сонли Фармони. “Халқ сўзи” газетаси, 2017 йил 7-февраль.
• ИНТЕРНЕТ САЙТЛАРИ:
• www.gov.uz – Ўзбекистон Республикаси хукумат портали.
• www.lex.uz – Ўзбекистон Республикаси Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси.
• www.cbu.uz- Ўзбекистон Республикаси марказий банки расмий сайти
• www.stat.uz– Ўзбекистон Республикаси Статистика Қўмитасининг сайти
• www.tmi.uz– Тошкент молия институтининг расмий сайти.

E'TIBORLARINGIZ UCHUN RAHMAT