3-ma’ruza. Ehtimolliklar nazariyasi aksiomalari va ehtimollikning xossalari



Download 306,5 Kb.
bet1/3
Sana20.04.2022
Hajmi306,5 Kb.
#566861
  1   2   3
Bog'liq
3-ma\'ruza


3-ma’ruza. Ehtimolliklar nazariyasi aksiomalari va
ehtimollikning xossalari


3.1. Ehtimolliklar nazariyasi aksiomalari.
Biz o`tgan mavzularda natijalari (elementar hodisalari) diskret to`plamni tashkil etuvchi tasodifiy tajribalarning matematik modelini o`rgandik. Bunda

diskret to`plamning ixtiyoriy qismini hodisalar deb qabul qilib, hodisaning ehtimolligi ni funksiya sifatida quyidagi shartlarni qanoatlan-tirishini ko`rgan edik:

  1. ;

  2. ;

  3. bir vaqtda ro`y bermaydigan hodisalar uchun tenglik o’rinli.

Lekin biz avvalgi mavzularda ko’rdikki, tajribalarning natijalari ( elementar xodisalar) to`plami sanoqsiz bo`lishi mumkin. Masalan oraliqga nuqta tashlash (aytaylik, biror shaxsning temperaturasini o`lchash) tajribasi uchun kontinium elementar hodisalar to`plami bilan ish ko`rishga to`g’ri keladi. Tangani cheksiz marta tashlash tajribasi elementar hodisalar fazosi bo`lgan holga mos keladi va bizni qiziqtirgan masala “ oraliqdan tasodifiy ravishda nuqta tanlash” bilan bog’liq ehtimolliklarni o`rganishga keltiriladi. diskret to`plam bo`lgan holda ixtiyoriy hodisaning ehtimolligini
(*)
formula bilan aniqlagan edik. Bu yerda funksiya da ehtimollik taqsimotini beruvchi funksiya va son elementar hodisaning ehtimolligi deb qabul qilinadi. Lekin bo`lganda ni aniklaydigan (*) formulaning o`ng tomonidagi yig’indining ma`nosi yo`q, ikkinchidan esa, agar deb qabul qilinsa, har bir elementar hodisa uchun ( ) uning ehtimolligi deb qabul qilishga to`g’ri keladi.
Lekin, birinchidan har qanday elementar hodisa ning ehtimolligi deb olib, ma`noga ega bo`lgan birorta fikrni isbotlash mumkin emas, ikkinchidan esa biz qaysi bir elementar hodisani qandaydir ehtimollik bilan ro`y berishi bilan qiziqmaymiz, aksincha, ushbu tajriba bilan bog’liq bo`lgan hodisalarni ro`y berishi (elementar hodisalarni qandaydir to`plamga tegishli bo`lishligi) muhim hisoblanadi. Qo`shimcha qilib qayd etamizki, ( ) deb olinsa, tasodifiy ravishda tanlangan nuqta, masalan oraliqda bo`lishligi ehtimolligini hisoblab bo`lmaydi, lekin bu ehtimollik intuitiv ravishda ga teng bo`lishi tushunarli fikr bo`ladi.
Eslatib o`tilganlaridan kelib chiqadiki, elementar hodisalar to`plami sanoqsiz bo`lgan holda, elementar hodisalarga ayrim ehtimolliklarni yozib o`tirmasdan to`g’ridan to`g’ri, bevosita hodisalar uchun ehtimolliklar belgilash maqsadga muvofiq bo`ladi. Demak, to`plam sanoqsiz bo`lganda, o`tkazilayotgan tajribaning elementar hodisalari (natijalari) dan tashkil topgan ning to`plam ostilari sinfini ajratib olish kerak bo`ladi (albatta, hamma to`plam ostilari emas) va bu sinfdagi hodisalar uchun ehtimollik tushunchasi kiritiladi.
Avvalgi mavzulardagi mulohazalar ko`rsatadiki, ehtimollik tushunchasi kiritiladigan ning to`plam ostilari sistemasi (sinfi), to`plam ma`nosidagi yig’indi, ko`paytirish, to`ldirish amallariga nisbatan yopiq bo`lishi kerak. Shu munosabat bilan quyida keltirilgan ta`riflarni muhim deb hisoblash mumkin bo`ladi.

Download 306,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish