3-ma’ruza. Axborot tizimlarining tasnifi va avtotransportda avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimini yaratish Maqsad

tasniflash 
nomini oladi. Ko‘plab (va ular ichidagi) ob’yektlarni taqsimlash qoidalarini bir 
qolipga keltirish 
tasniflash tizimi 
deb ataladi. 
Tasniflanishning qabul qilingan tizimiga moslashtirilgan xolda, tasniflanuvchi 
ob’yektlarni taqsimlash jarayoni 
tasniflanish jarayoni 
deb ataladi. 
Tasniflanuvchi ob’yektning boshqa ob’yektlar bilan o‘xshashligini yoki farqini 
aniqlashga imkon beruvchi xususiyati yoki xarakteristikasi 
tasniflash belgisi 
deb 
nomlanadi. 

---

Tasniflash ob’yektlarini boshqa ob’yektlar bilan o‘xshashligi yoki farqini 
aniqlashda bitta va bir necha belgilar orqali birlashtiruvchi qismi 
tasniflash guruhi 
deb nomlanadi. 
Tasniflashning asosi 
-bu tasniflashning ma’lum bir pog‘onasida ko‘plab va 
kichik bo‘laklarga bo‘luvchi belgi. 
Tasniflash pog‘onasi 
-bu bitta tasniflash guruhida ob’yektlarni navbatdagi 
taqsimlanish natijasi. 
Tasniflash sathi 
- bu tasniflashning bir pog‘onasiga joylashtirilgan tasniflash 
guruhlari jamlanmasi. 
Tasniflash tizimi chuqurligi 
- bu mazkur tizimga kiritilgan tasniflash sathlari 
soni. 
Har bir tasniflash tizimi quyidagi xossalar bilan xarakterlanadi: 
tizim egiluvchanligi; 
tizim xajmi; 
tizim to‘ldirilganligi pog‘onasi (to‘ldirilish koeffisiyenti). 
Tizim egiluvchanligi 
- bu tasniflash tuzilmasini buzmagan xolda yangi ob’yekt 
va belgilarni kiritish qobiliyati. 
Tizim hajmi 
- bu berilgan tasniflash tizimiga kiritilgan eng ko‘p tasniflash 
miqdori 
R.
Tizimning to‘ldirilganlik pog‘onasi 
Kto‘l
guruhlarning asl sonini 
Q(a
tasniflash 
mikdori 
R
ga bo‘lish kabi aniqlanadi. 
Kto‘l= Qa/ R 
H
ozirgi davrda tasniflash tizimining iyerarxik va ko‘paspektli 
tizimlari mavjud. Iyerarxik tizimning afzalliklari
q
uyidagilardan 
iborat: 
tizimda tasniflanishning chegaralanmagan belgilar sonini 
mavjudligi; 
o‘zidan keyingi ko‘plab chegaralanmagan belgilar sonini 
mavjudligi bo‘yicha xosil 
q
ilingan, tasniflash guru
h
larini alo
h
ida 
ajratish bilan ma’lum 
q
ilingan tasniflash belgilarining bir-biriga 
bo‘ysunishi.