|
5. NetWare tarmok operastion tizimi
Hоzir to’rtta asоsiy 32 xоnali tarmоq орeratsiоn tizimini (ОT yoki tarmоq xizmatini) ajratib ko’rsatish mumkin: Net Ware 4.1 (Novell firmasi), Windows NT Server 4.0 (Microsoft firmasi), Vines 6.0 (Banuan firmasi),OS/2 Warp Advanced Server (IBM firmasi). Bundan tashqari, UNIX оilasiga mansub tarmоq орeratsiоn tizimni eslatib o’tish lоzim. Tarmоq орeratsiоn tizimini tarmоq muhitida bo’lgan asоsiy talablarga muvоfiqligiga qarab, quyidagi imkоniyatlar bo’yicha bahоlash mumkin:
yuqоri samaradоrlikda ishlashda fayllar va рrinterlardan birga-
likda fоydalanish,
«mijоz-server» arxitektura uchun, xususan ishlab chiqaruvchilar
amaliy dasturiga mo’ljallangan amaliy dasturlarni samarali bajarish,
turli рlatfоrmalarda va turli tarmоq asbоb-uskunalari bilan
ishlash,
Internet bilan integratsiyani ta’minlash: TCP/ IP рrоtоkоlini di-
namik sоzlash (Denamic Host Configution Protocol-DHCP), Web-server dasturiy ta’minоtni ta’minlash,
tarmоqqa masоfadan kirish,
ichki elektrоn роchtani, guruh bo’lib munоzara qilishni tashkil
etish,
hududiy jihatdan tarqоq, ko’р serverli tarmоqlardagi serverlar-
ga katalоglar va nоmlar xizmati yordamida kirish.
Fayl-serverdan foydalanuvchi lokal tarmok ishlashini ta’minlash uchun xozir bir kator tarmok operastion tizimlar ishlab chikilgan. Shulardan biri NetWare (Novell firmasi).
NetWareni amalga oshirishi tarmok operastion tizimining asosiy vazifalarini sanab utamiz:
birgalikda ishonchli saklash va fayllarga kirishni ta’minlovchi fayl-server diskining taksimlanishi. Kirish turli operastion tizimi bilan ishchi stanstiyalarda amalga oshirilishi mumkin;
dastur serverida ish bilan ta’minlash. Bu tarmok operastion tizim ishini kengaytiradi va tuldiradi. Bu dasturlar NetWare modulllari deb yuritiladi. NLM moduli xam ishlab chikaruvchi firmalar, xam chet el firmalari tomonidan ishlab chikariladi. NIM ma’lumotlar bazasi ishini ta’minlash uchun xizmat kiladi (ma’lumotlar bazasi serverida tezlik bilan ma’lumotlar bazasini saklash va kayta ishlash).
Novell firmasi tomonidan NetWare operastion tizimi ishlab chikilgan edi. U xozirda joriy etilgan Token Ring, Ethernet yoki ARCnet lokal xisoblash tarmogi jismoniy tuzilmasida foydalanishi mumkin. Shu bois NetWare tarmok operastion tizimi bilan kullab-kuvvatlanadigan shinali, aylana va yulduzsimon topologiyaga ega.Novell firmasining lokal xisoblash tarmogi shinali topologiyaga ega bulib, uni amalga oshirish uchun Ethernet apparaturasi ishlatiladi. LXT uchun asosiy uzatish muxiti turi - koaksial kabel xisoblanadi.
Ethernetda ikki turdagi - kalin va ingichka koaksial kabel ishlatiladi. Ular elektr parametrlariga kura uxshash, birok bir-biridan diametri va yoruglik segmenti uzunligi buyicha farklanadi.
“Toza” Ethernet kalin koaksial kabelidan foydalaniladi. Unga serverlar va ishchi stanstiyalarni ulash uchun maxsus kurilma - transiverlar zarur buladi. Novell firmasi foydalanadigan lokal xisoblash tarmogining asosiy turi ingichka kabelga asoslangan. Ingichka kabel kirkimi maxsus bulinma (T-konnektorlar) orkali lokal xisoblash tarmogi kompyuterlaridagi tarmok platalarini birlashtiradi.
LKT tarmok segmentga ulangan ishchi stanstiyalar va fayl-serverdan iborat.
Tarmok segmentining eng maksimal uzunligi 185 metr, ammo kaytaruvchi yordamida besh segmentgacha birlashtirish mumkin. Bitta segment tarkibiga 30 tagacha ishchi stanstiya kiradi.
Novell firmasining lokal xisoblash tarmogini amalga oshirish uchun ikki turdagi - shinali va yulduzsimon topologiya bulishi mumkin. Xorijda arzonligi tufayli burama (vitoy) juftlik kullaniladi.
Fayl-serverga kuyiladigan talablar
Markazlashtirilgan boshkaruvga ega lokal tarmokda asosiy rolni ajratilgan server uynaydi. U fayl-server, bosish serveri va ma’lumotlar bazasi serveri kabi vazifalarni bajaradi.
Novell LXTning asosiy resursi fayl-server xisoblanadi. Unga tarmok operastion tizimi, ma’lumotlar bazasi va foydalanuvchilarning amaliy dasturi joylashtiriladi. Fayl-server tarmokda eng kuchli kompyuter bulishi kerak. Chunki tarmokning umumiy unumdorligi va ish imkoniyatlari unga boglik.
Fayl-serverni amalga oshirish uchun kamida 8 Mbayt xajmli operativ xotiraga ega shaxsiy kompyuter kerak buladi. Umuman olganda operativ xotira xajmi 16-32 Mbayt bulgani yaxshi (tarmokni kuchaytirish imkoniyatini xisobga olgan xolda).
Fayl-serverning ishlashi kanchalik ishonchliligi barcha tarmokdagi ishlash ishonchi belgilashini nazarda tutgan xolda, kattik diskka axborot tuplab kolishidan tortib, yukotishgacha bulgan maxsus ximoya choralarini kurish kerak. Shunday choralardan biri diskning kuzguli aks etishidir. Kattik disk nazoratchisiga diskovod ulanadi va axborot ikki diskka bir vaktda yoziladi. Bunda disklardan biri ishlamay kolsa, ikkinchi diskka avtomatik ravishda utiladi. Lekin bu usul xam nazoratchining ishdan chikishi oldini ololmaydi. Katta ishonchlilik disklar dubllanishini (galma-gal ishlashini) ta’minlaydi. Bunday xollarda fayl-serverda ikkita nazoratchi urnatilib, ularning xar biri uz diskiga xizmat kiladi. Shu orkali kattik diskda ikkita mustakil yozish kanali tashkil etiladi. Axborotlar xar ikki diskda takrorlanadi. Shuning uchun bitta nazorat kurilmasi ishdan chikkanda, ikkinchisi ishlab ketadi. Ikkita diskning birdaniga ishdan chikish extimoli juda kam.
Shuningdek, bitta tarmok segment tarkibiga ikkita fayl-serverni kushish usulidan xam foydalaniladi. Bundan tashkari fayl-serverlar uzluksiz kuvvat manbaiga ulanadi.
Lokal xisoblash tarmogining zarur resurslariga tarmokli bosish vazifasini ta’minlovchi printer xam kiradi. Buning uchun aloxida kompyuterdan foydalanish yoki bosish vazifasini fayl-server vazifasi bilan kushish mumkin.
Ishchi stanstiyalarga talablar
Ishchi stanstiyalar vazifasini bajaruvchi kompyuter uning barcha amaliy vazifalarini xal etish imkoniyatini ta’minlashi lozim.
Agar ishchi stanstiya fakat tarmokli rejimda ishlashga muljallangan bulsa, amalda unga na vinchester, na egiluvchan disketaning keragi yuk. Disksiz ishchi stanstiyalaridan foydalanish imkoniyati paydo bulmokda. Bunday stanstiyalarda operastion tizim ishchi stanstiyaning tarmok platasiga urnatilgan doimiy xotira kurilmasi bilan boshkariladigan fayl-serverdan masofadan turib (distanstion) yuklanadi.
Disksiz ishchi stanstiyalar diskli ishchi stanstiyalarga karaganda arzon. Disksiz ishchi stanstiyada ishlaganda tarmokka virus kirib kolish extimoli yuk. Ayni paytda disksiz ishchi stanstiya bazasiga kurilgan lokal xisoblash tarmogida fayl-serverga ortikcha yuklanish tushadi va avtonom rejimdagi stanstiyada ishlash imkoniyati bulmaydi. Tabiiyki, ishchi stanstiyalariga bulgan talab fayl-serverga karaganda ancha kam. 8-16 Mbayt xajmli xotira va 650 Mbayt xajmga ega vinchester kupgina foydalanuvchilarni koniktiradi.
NETWARE tarmoq operastion tizimining ta’rifi va vazifasi.
NETWARE tarmok operastion tizimini moduli fayl-serverda va ishchi stanstiyalarda joylashadigan kilib taksimlangan operastion tizim deb tushunish mumkin.
Novell LKTning dasturiy strukturasi kuyidagi komponentlarni uz ichiga oladi: NetWare tarmok operastion tizimi yadrosi, tarmok utilitlari, ishchi stanstiyalarning tarmok kobiklari.
NetWare tarmok operastion tizimining yadrosi fayl-serverda joylashgan buladi. Tarmok utiliti esa fayl-server xotirasida buladi, ammo ishchi stanstiyalarga yuboriladi. Nixoyat, ishchi stanstiyalarning tarmok kobigi kompyuter tarmogining ishchi stanstiyalariga yuklanadi va faoliyat kursatadi. NetWare operastion tizimi multivazifali (kup vazifali) operastion tarmokni ifodalaydi. U markazlashgan boshkaruvli lokal tarmokda ishlashga muljallangan. NetWareda bir yoki bir necha fayl-serverlar tarmogida ishlash imkoniyati mavjud. Rivojlanish jarayonida bir kancha taxminlar ishlab chikilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
