3. Lizing operatsiyalari va uning asosiy elementlari Lizing shartnomasi va turlari

Fiksatsiya qilingan to‘lov summasi usuli. Agar lizing to‘lovlari bir tekis amalga oshirilayotgan bo‘lsa, to‘lovlar summasi murakkab foiz formulasi asosida aniqlanadi:

Tt = K × P/[l – l/(l + P)].

Bunda:

T – lizing bo‘yicha to‘lovlar summasi, so‘mda;

K – lizingga beriladigan asosiy vositalarning qiymati, so‘mda; P – to‘lov vaqtigacha foiz stavkasi, birlik ulushlarida; t – to‘langan to‘lovlar soni, birlikda.

Misol.

Lizingga beriladigan asosiy vositalarning qiymati 100 ming so‘m. Lizing muddati – 8 yil. Foiz stavkasi (komission to‘lovlarni hisobga olgan holda) – yillik 10 %. Lizing bo‘yicha to‘lovlar bir xil summada yiliga 2 marta amalga oshiriladi.

To‘lovlarni to‘lash soni:

t = 8 × 2 = 16.

Yarim yilga foiz stavkasi. P = 10/2 = 5 % yoki 0,05.

To‘lovlar summasi:

T = 100 × 0,05/[l – l/(l + 0,05)] = 9,23 so‘m.

8 yil ichida lizingni qabul qiluvchi lizing fi rmasiga 147,7 ming so‘m to‘laydi (16 × 9,23).

Avans usuli. Bunda lizingni qabul qiluvchi lizing shartnomasini tuzayotganda lizingni amalga oshiruvchiga avans to‘laydi. Avans summasi ayirilib tashlangan lizing to‘lovlarining qolgan qismlari (birinchi usulga o‘xshagan) lizing shartnomasining amal qilish muddati davomida hisoblanadi va to‘lab beriladi.